Page 269 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

2. MỘT SỐ NHÂN VẬT LỊCH s ử QUÂN s ự TIÊU BIÊU
Nguyễn Tri Phương
Nguyễn Tri Phương là danh tướng bậc nhất dưới các triều vua
Minh Mệnh, Thiệu Trị, Tự Đức. Ông quê ở xã Phong Chương,
huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - H uế1. Từ nhỏ, Nguyễn Tri
Phương đã nổi tiếng thông minh, học giỏi. Mặc dù không học theo
lối cử nghiệp, nhưng các sách của Nho giáo ông đều đọc và ghi
chép những lòi nói hay, việc làm tốt đê noi theo. Không chỉ giỏi
văn, ông còn luyện rèn giỏi cả võ. Năm 1823, nhờ có học vấn và đạo
đức, ông được vua Minh Mệnh bổ dụng làm Thừa chỉ ở Nội các, rồi
được thăng làm Thị giảng học sĩ, chuyên lo ghi sổ sách, giây tờ.
Trong những năm 1826 - 1835, ông nhiều lần được triều đình cử
đến các nước trong khu vực Đông Nam Á để bán hàng và mua
những thứ phục vụ sinh hoạt ở cung đình, đồng thòi nghe ngóng
tình hình, học tập cách tổ chức các đội tàu và cách đi biển. Nguyễn
Tri Phương đã hoàn thành xuâ't sắc mọi nhiệm vụ được giao. Vì
vậy, năm 1835, ông được thăng lên chức Thượng bảo khanh ở Nội
các. Nám sau, ông được cử đi Gia Định vây đánh cuộc nổi dậy của
Lê Văn Khôi. Tham gia hoạt động quân sự lần đầu, nhưng ông đã
tỏ rõ là người có tài cầm quân. Do lập được công lỏn, vua Minh
Mệnh thưởng cho ồng một tấm bài đeo bằng ngọc, thảng cho ông
hàm Tham tri, chức Cơ m ật viện đại thần.
Những năm sau, Nguyễn Tri Phương tiếp tục được triều đình
giao cho nhiều trọng trách. Năm 1841, ông được cử làm Tuần phủ
Quảng Nam - Quảng Ngãi. Đến thài vua Thiệu Trị, ông được cử
làm Tổng đốc An Giang - Hà Tiên rồi Tổng đốc Vĩnh Long - Định
Tường, Khâm sai đại thần miền biên giới Nam Kỳ. Năm 1846, ông
lập công lớn trong chỉ huy quân sĩ đánh bại quân Xiêm can thiệp
vào Campuchia, được triều đình thăng chức Thượng thư bộ Công.

1. Theo Từ điến Bách khoa quân sự Việt Nam, Sđd, tr. 727.

2 7 1