Page 144 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu
P. 144
chủ trương “thừa thế chẻ tre, đánh cuốn chiếu thắng một mạch,
như sét đánh không kịp bịt tai, tiến đánh thành Đông Quan...”.
Còn Đặng Tất thì cho rằng “Hãy bắt hết bọn giặc còn sống sót,
không nên để mối lo về sau”1. Trong lúc còn do dự chưa quyết định
được hướng hoạt động thì quân Minh ở thành Đông Quan đến cứu
viện Cổ Lộng và đón Mộc Thạnh về. Qua năm 1409, tiếp sau một
loạt thết bại, Trùng Quang đế đã “giết quốc công Đặng Tâ't và
Đồng tri khu mật viện sự tham mưu quân sự Nguyễn cảnh Chân”2.
Như vậy, dù Nguyễn cảnh Chân và Đặng Tất đã lập được nhiều
công, nhưng vì không nhất trí về hướng tiến công, lại thêm một số
tùy tùng của Giản Định đế nói xấu Nguyễn cảnh Chân và Đặng
Tâ't khiến cả hai ngưòi đều bị giết hại.
Bình luận về sự kiện này, sử thần Ngô Sĩ Liên nói: “Vua may
thoát khởi vòng vây hãm nguy hiểm, cầu người cứu giúp nạn nưỏc,
được cha con Đặng Tất có tài làm tướng, cha con Cảnh Chân giỏi
bày mưu lược, đủ để lập được công khôi phục, dựng được nghiệp
trung hưng. Với trận thắng Bô Cô, thế nước lại nổi. Thế mà nghe
lời gièm pha ly gián của bọn hoạn quan, một lúc giết hại hai người
bề tôi phò tá, tự mình chặt bỏ chân tay vây cánh của mình, thì làm
sao nên việc được”3. Sau sự kiện ấy, con Nguyễn Cảnh Chân là
Nguyễn Cảnh DỊ và con Đặng Tâ't là Đặng Dung liền đem bộ phận
nghĩa quân ra Nghệ An, suy tôn Trần Quý Khoáng lên làm vua rồi
tiến hành một cuộc khởi nghĩa khác.
Nguyễn Cảnh Chân là vị tướng tham mưu quân sự tài năng.
Do bị giết oan nên ông chưa công hiến hết tài năng, nhưng những
việc ông đã tham gia trong bộ chỉ huy nghĩa quân cũng đã đê lại
dấu â'n trong giai đoạn lịch sử trước khởi nghĩa Lam Sơn và được
hậu thế ghi nhận.
1, 2, 3. Viện Khoa học xã hội Việt Nam: Đại Việt sử ký toàn thư, Sđd,
t.n, tr. 224, 225.
146
