Page 149 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

Quan để đàn áp các cuộc nổi dậy của nhân dân và sĩ phu trong
vùng. Đại quân địch rút đi, nghĩa quân Trần Quý Khoáng lại tiếp
tục củng cố xây dựng lực lượng, có thêm các tướng Trần Lỗi và Tôn
Nhân. Các vị này cùng với Đặng Dung và các tướng khác một mặt
củng cố xây dựng căn cứ ở Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hóa, một
mặt kéo quân ra tận vùng Phụng Hóa (phía đông bắc tỉnh Nam
Định) đế đánh địch gây cho chúng nhiều thiệt hại.
Thuở đó, các cuộc nổi dậy của nhân dân miền Bắc tuy nhiều,
nhưng chưa biết liên kết với nhau để tạo ra sự thống nhất và sức
mạnh, nên nhanh chóng bị Trương Phụ đánh dẹp. Trương Phụ tiếp
tục chuẩn bị lực lượng để đánh vào Nghệ An, Tân Bình, Thuận
Hóa, vì đây là căn cứ của cuộc khởi nghĩa Trần Quý Khoáng, cuộc
khời nghĩa lớn nhất thời ấy. Tháng 8 năm Quý Tỵ (1413), Trương
Phụ và các tướng thuộc quyển dùng thuyền lớn từ cửa biển Kỳ La
(cửa Nhượng, cẩm Xuyên - Hà Tĩnh) vượt biển qua cửa Hà Hoa
đánh vào các cản cứ, đồn lũy ở cửa Nhật Lệ (Quảng Bình). Quân
địch đông lại mạnh, nghĩa quân không chống cự được đành phải
đốt doanh trại, phá đồn lũy rồi rút quân về sông Trà Kệ (thuộc Bô"
Giang ở Thừa Thiên) để giữ vững Hóa Châu. Trương Phụ cho quân
đuổi đánh, cuối cùng chúng cũng chiếm được Hóa Châu. Sau đó,
hai cánh quân của Trương Phụ và Mộc Thạnh hội quân ỏ Thuận
Châu (phía Nam Quảng Trị ngày nay), rồi tiếp tục đuổi đánh
nghĩa quân. Đặng Dung cùng với Nguyễn Súy đưa toàn bộ lực
lượng còn lại để chặn địch ở sông Ái Tử (một nhánh của sông
Thạch Hãn ở Quảng Trị).
Mặc dù so sánh lực lượng rất chênh lệch, địch vừa đông vừa
mạnh, nghĩa quân thì bị thua liên tiếp nhiều trận, nhưng Đặng
Dung đã sáng tạo cách đánh dùng voi phục kích ban đêm ra đánh
úp quân giặc, gây cho chúng tôn thất lớn. Có trận, Đặng Dung đã
nhảy được lên thuyên chiến của Trương Phụ toan bắt sông tưống
giặc, nhưng hắn đã kịp trốn xuống thuyền nhỏ chạy thoát. Thua
trận này, quân Minh bị tiêu diệt và tan vỡ quá nửa, thuyền chiến

1 5 1