Page 141 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu
P. 141
sáng chế “súng thần” nổi tiếng, vua Minh Thành Tổ (Trung Quốc)
đã biệt đãi, trọng dụng Hồ Nguyên Trừng, cho làm quan đến chức
Thượng thư bộ Công, giao cho ông chê tạo súng thần. Quân đội
nhà Minh tôn Hồ Nguyên Trừng là “thần của hỏa khí”, và về sau
ông được họ cúng mỗi khi tế hỏa khí. Mặc dù được trọng dụng,
nhưng Hồ Nguyên Trừng không nguôi nhớ về quê hương. Tả tướng
quốc Hồ Nguyên Trừng xứng đáng là một danh nhân quân sự đầu
thê kỷ XV. Câu nói nổi tiếng “Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân
không theo thôi!” về sau được Lê Lợi, Nguyễn Trãi vận dụng để
xây dựng kế sách “Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”, và đã tạo nên
sức mạnh chiến thắng quân Minh xâm lược, khôi phục lại đất
nước. Những phát kiến của ông trong lĩnh vực chế tạo vũ khí được
coi là niềm tự hào của nên kỹ thuật quân sự Việt Nam.
Trần Ngồi
Trần Ngỗi, còn gọi Trần Quỹ, là thủ lĩnh một cuộc khởi nghĩa
chống quân Minh xâm lược, ông là con của vua Trần Nghệ Tông.
Đến thời nhà Hồ, ông vẫn được phong làm Nhật Nam Quận Vương1.
Năm 1407, khi quân Minh xâm chiếm nưốc ta, ông chạy về Mô Độ
(Yên Mô, Ninh Bình). Tại đây, một sô" người yêu nưốc lập Trần Ngỗi
lên làm vua, tôn xưng làm Giản Định đế, cầm đầu cuộc khởi nghĩa ở
Yên Mô. Cuộc khởi nghĩa được đông đảo dân chúng hưởng ứng và
tập hợp được nhiều quan lại cũ của triều Trần, triều Hồ, trong đó có
Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân. Đến giũa năm 1408, nghĩa quân
giải phóng được một khu vực rộng lớn từ Thanh Hóa vào đến Hóa
Châu (Trị Thiên). Từ đó, nghĩa quân tiến ra hoạt động ở vùng đồng
bằng sông Hồng, mở nhiều cuộc tiến công vào các căn cứ quan trọng
của quân Minh như đồn Bình Than, cửa Hàm Tử,... thậm chí còn uy
hiếp cả vùng ngoại vi thành Đông Quan.
1. Xem Viện Khoa học xã hội Việt Nam: Đại Việt sử ký toàn thư,
Sđd, t.II, tr. 216.
143
