Page 55 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

nhận rằng thành này có nhiều chỗ rực rỡ lộng lẫy. Thành phố
có 72 phường phố, mỗi phường rộng bằng một thành phố
trung bình bên Ý Đại Lợi ta, 72 phường đầy những thợ cùng
người buôn, muốn tránh sự hỗn độn và giúp ta tìm ngay được
thức ta cần dùng, ở cửa mỗi phường có một tấm biển đê' rõ

thức hàng, tốt hay xấu, thành ra ít khi có người (cả người
ngoại qụốc) bị nhầm vê' giá hàng, vê' phẩm hàng tốt hay xấu,
vê' lượng hàng bán đủ hay thiếu. Trên kia tôi đã nói là người
ta chở đến đây tất cả các thứ sản vật trong xứ, của ngoại quổc,
chở đến nhiều hơn bất cứ nơi nào trong nước. "Vì lẽ ấy nên
đức vua muốn các hàng hóa ngoại quốc đểu ghé lại xứ, và
ngài chỉ ưng rằng các tầu bè Trung Hoa, Nhật Bản, Cao Miên,
Bổ Đào Nha, Tây Ban Nha, Phi Luật Tân, Hòa Lan và các

nước khác ở Đông phương muốn vào trong xứ phải ngược
sông (Nhị Hà), không được đậu bến nào ngoài bến Kẻ Chợ.

(Trang 109 -112)

Hoàng cung

Nếu từ Kẻ Chợ ta sang hoàng cung thì ta sẽ thấy không
phải chỉ có một cung điện đâu mà là một thành phố rất mỹ lệ
và rất khang trang tuy kiến trúc điêu khắc thảm, dệt hay đỗ đạc
không có gì đặc sắc. Nhưng có lính canh gác, các sĩ quan, các
chức nghiệp cư dân tất cả các nước đến tụ họp ở đây, trật tự,

chế phục, công viên, voi ngựa, biiứi khí, đạn dược tích trữ ở đầy,
làm cho hoàng thành có vẻ dị kỳ và quá sức ta diễn tả; tuy cung
thất bằng gỗ nhưng có dát vàng và có những bức thêu, những
tấm chiếu rất mảnh, có nhiều hình và nhuộm nhiều màu tựa
như những bức thảm đắt tiền. Ta còn thấy xây trên những cửa
tò vò và những tường dày lạ lùng một cung thất là chỗ vua ở,
người ta đồn của người Tàu xây hồi còn cai trị xứ này.

56