Page 51 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

biết thì những nơi này đều (làm trên nền cao) có bậc đá, mái
lợp ngói, tường gạch có chạm trổ lên gỗ, trên tường gạch có
phủ một lớp men rất đẹp và rất lóng lánh chứng rằng dần tộc
này có xu hướng về tôn giáo. Ban thờ ở trong cùng đối với
cửa vào, xây giống như ban thờ trong nhà thờ của ta, có lối đi
chung quanh, các sư nam và sư nữ sống thành giáo đoàn với
nhau như các tu nữ bên ta, có nhà tu ở ngay đấy săn sóc một
cách đặc biệt và luôn luôn canh giữ điện thờ.

Lễ nghi của người Bắc kỳ

Mọi việc đểu được sắp đặt có quy củ, từ sự họ thù tiếp

nhau đến thái độ trước mặt vua. Không có ai được vào bái vua
mà mình không mặc thứ lễ phục riêng gọi là áo chầu, bằng
lụa tím hay cùng là màu quan lục sẫm; mà đầu không đội
mão, để tỏ lòng tôn kính. Những người không có phẩm tước,
đội một chiếc mão đen cao chừng nửa thước bẻ rơi ra đằng
sau. Văn quan đội theo một lối khác và bằng một chất khác,
một thứ mão làm bằng lông đuôi ngựa, cao nửa thước, hình
lục lăng, có thêu và trên đỉnh dẹp, khác với các mũ nói trên
nhọn; chỉ có những tội nhân mới để đầu trần ra trước mặt

vua. Nhưng chân thì lại khác vì nếu đi giầy vào chầu tức là
mắc một trọng tội; Khi vào yết kiến long nhan, không được đi
giầy mang vớ, chỉ có vua và một vài bà hậu, bà phi được phép
riêng của vua mới đi hài; các hoàng tử cũng phải theo luật ấy,
trừ có hoàng thái tử là người sau này sẽ lên kế vị được đi giầy
trong cung hay khi ngài vi hành đi thăm đổng ruộng, nhưng
khi vào chầu phụ hoàng ngài cũng phải bỏ giầy ra và đã có
một tên quân hầu múc nước để ngài rửa chân cho sạch thêm.
Người ta còn nghiêm cấm tẫt cả mọi người dù trời nóng bức
đến thế nào, trước mặt vua cũng không được dùng quạt; quạt
giấu trong tay áo, tay nọ luồn kín vào ống tay áo kia và chắp

52