Page 49 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

Nhà cửa của người Bắc kỳ

Nhà cửa của người Đàng Ngoài và lối họ xây dựng nhà
cửa rất giản dị, không được suy nghĩ kỹ càng và không theo
một chủ ý gì cả. Bởi thế họ không cẩn gọi đến các kiến trúc sư,
đến các ông thợ cả vì theo tôi không cẩn tinh khôn lắm mới
dựng được cho mình một mái nhà, những cái nhà, những cái

lều như thế. Làm gì có những sự chạm trổ tinh vi, những gian
nhà đẹp như những lâu đài. Mọi vật đều làm bằng gỗ và rơm.
Bọn cùng dân cam lòng dựng bốn cái cột hình tròn, được bào
đục ít nhiều, lên trên những khối đá tròn và rộng nhiều hay
ít dùng làm trụ đỡ vì không thể chôn chân cột xuống đẫt trừ
phi cột ấy làm bằng một thứ gỗ rẫt hiếm và đắt không mục
ngay ở dưới đất. Họ đặt lên trên bốn cái cột đó nhiều miếng

gỗ khác; khi nào những người dân túng thiếu này muốn làm
nhiều gian nhà, họ dựng thêm nhiều cột, vách, ván hay tre,
trát bằng một thứ bột rất nhuyễn màu thiên thanh nhạt. Nền
bằng đẫt nện kỹ, mái lợp rơm hay rạ. Nhà làm cách xa nhau,
chung quanh có hàng rào sậy, có vườn, có ao thả cá, cá là
món ăn thường của người nghèo: trước khi vào nhà, họ ra
ao rửa chần. Nhưng tôi ngạc nhiên hơn cả khi tôi thấy không
có một nhà tu khắc khổ nào có đồ đạc giản tiện hơn những
giường chõng của người Đàng Ngoài nghèo túng này, giường
đặt cách mặt đất chừng hai thước chỉ gồm có một lớp gỗ dài

bốn thước lắp với bốn mảnh gỗ, trên đặt giát tre hay một lần
lưới đan bằng dầy; trên nữa trải chiếu; họ nằm ngủ chẳng có
đệm, chẳng có chăn trải giường, có mền đắp.

Nhà những người giàu có, quan tư cũng ngang mực với
đất; nên đến cửa thì ta bước vào nhà ngay. Những nhà nào
rộng, xây dựng có ngăn nắp và làm bằng vật liệu tốt hơn
những nhà của thường dân, trước mặt nhà lối cửa vào có sân
rộng nhiều hay ít đủ chứa những người đến nhờ vả hay kêu

50