Page 44 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

tê làm cán gươm, chuôi dao để phòng hơi độc của thuốc giải
độc mà luôn luôn họ giắt trong người.

Họ cũng nuôi dê, bò, trâu, ngựa nhiều nhưng còm, bé
như ngựa Ba Lan. Ngựa mua ở các xứ lân cận vào đẹp lớn
tổt hơn nhưng đã bị thiến rồi; Quốc chủ các nước này một
là muốn giữ lợi, hai là sợ bán ngựa giống cho một nước một
ngày kia có thể trở nên thù địch của mình, nên không muốn

giống ngựa của mình có ở nước khác. Ngựa không bịt móng
vì đất ở vùng quê không có đá không hại chân. Họ cũng
không dùng đinh thúc ngựa nhưng cầm roi lông. Họ cho
rằng cưỡi ngựa mà ngựa không có nhạc đeo, thì người cưỡi
ngựa thành lố bịch, cưỡi như thế cũng không khác cưỡi bò.

Nhưng trong lúc để tang vua hay các thân quyến của vua,
ai cưỡi ngựa có nhạc thì sẽ bị phạt một món tiền to.

Phong tục và tính nết người Bắc kỳ

Khí hậu lành và tốt, đất cát phì nhiêu của xứ này đáng lẽ
làm cho người dân có tính tình khoáng đạt thì hình như chỉ
làm cho người họ lớn và khỏe mà thôi... Sự đè nén biến họ
thành những người rụt rè sợ hãi quá đáng. Cũng như dân Ý,
họ có người to, tẩm thước và nhỏ. Nhưng thân hình họ cân

đối, tính nết thuần thục, nét mặt đểu đặn dễ trông. Người
thành thị da trắng hơn là nâu; người nhà quê da vàng xanh.
Họ làm việc không biết mệt nhưng không chịu được sự đói
túng, quan tâm đến sự vật hiện tại (mà họ cám giữ được;
đến những chuyện nhãn tiền làm họ say mê) hơn là chuyện
tương lai không ảnh hưởng gì đến thẩn trí họ và họ cho là
xa quá, không thực hành được. Đấy là xu hướng của họ. Đấy

là duyên cớ làm cho họ cẩn thận và giữ gìn trong những
công chuyện có dính dáng đến quyển lợi của họ. Còn đối với

45