Page 126 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

Bát nào trên miệng cũng bịt giấy dán kín để không phân biệt
được bát nào riêng ra bát nào. Đức vua chọn lấy bất cứ một
cái bát nào: nếu được bát đựng cơm vàng thì thần dân mừng
rỡ vì đó là điểm phong đăng hỏa cốc; nếu là bát cơm trắng
thì mùa màng cũng khá; nếu là nước lã thì gạo kém rồi; nếu
vua chọn phải bát rau xanh thì dân mất mùa, đói kém, chết

hại rất nhiều. Lễ thế này là xong, súng bắn phát thứ ba, vua
lên kiệu, có nhiều lọng che và được tám tên lính khiêng qua
các phố vê' đến cung, theo sau là các quan mặc áo thụng đi
bộ. Tùy giá còn có vệ binh của chúa Trịnh, có ngựa có voi, có
trống có chiêng, có bát âm đàn sáo, có cờ xí phất phơ trước
gió. Dọc đường vua vứt tiền cho dân nghèo đói ở các làng
vua ngự qua, hay bọn cùng khốn đứng xem loan giá.

Cách sau vua một ít là chúa Trịnh ngồi voi to, có nhiều
ông hoàng trong phủ liêu hay bên tôn thất, có nhiều võ tướng
và đại thần đi kèm ai cũng ăn mặc lộng lẫy, lại thêm có ba
bốn nghìn kỵ binh, trăm rưỡi hay một trám thớt tượng đóng

bành lộng lẫy, một vạn bộ binh mặc quân phục may bằng
hàng thêu tay. Thành thử về nghi vệ chúa lấn hẳn vua. Chúa
cùng vê' một đường với vua, nhưng khi đến chỗ rẽ thì chúa đi
quặt vê' vương phủ và để vua Lê thẳng lối vê' cung.

Thế tử được dùng một nửa voi của chúa đi sau cùng theo
vương phụ một quãng rỗi rẽ lối tắt vê' phủ riêng của mình.

Tế kỳ đảo (?)

Du “Theckydaw”: tế kỳ (yên?), đảo (vũ?). Tế kỳ đảo một
năm một lần, nhất là khi nào có dịch người, ngựa voi của
chúa hay trâu bò của dân gian. Người ta cho rằng có dịch tễ
là tại các vong hổn những kẻ muốn bội phản nước nhà hay

rắp tâm định mưu sát vua, chúa hoặc các tôn thần đã bị hành

127