Page 125 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

Vua đi dạo

(“Bova dec Yaw” hay là “Canja”) Họa hoằn lắm, đức vua
mới du ngoạn; mỗi năm một lần, vào đẩu tháng Giêng, được
ngày lành ngài xuất cung cho thần dân chiêm bái.

Hôm ấy, từ lúc trời chưa sáng, vua Lê, chúa Trịnh, thế
tử các triều thần, đi riêng đến một ngôi đền làm ở phía nam
kinh thành, có ba cửa vào khác lối cửa các chùa chiền (xây
gần đấy?). Trong đền không có bẩy một pho tượng nào cả.

Đến đển thì ai nấy không được vào trong nhưng ở tạm những
gian bên ngoài. Đức vua đã tắm gội ăn chay thanh tịnh, ngài
mặc những triều phục còn mới nguyên. Đến tám giờ thì
súng thần công bắn một phát; chúa Trịnh, thế tử, chiếu lệ
vào mừng vua; còn các quan theo lễ vào bái mạng. Nghi tiết
lặng lẽ nhưng kính cẩn tôn nghiêm. Các quan vừa lễ xong
thì súng liền bắn tiếng thứ hai: mọi người hộ giá vua đến cửa
đền; ngài đập cửa thì quân canh hỏi ngài là ai. Ngài xưng là
“vua” thì cửa mở. Ngài không vào, ngài đến gõ cửa thứ hai

rồi cửa thứ ba. Cửa này mở thì chỉ có vua là được vào trong
đền thôi. Trên kia đã nói ngài trai giới từ mấy hôm trước: vào
đền ngài khấn và lễ. Lễ xong thì ngài lên ngồi một chiếc ngai
thếp vàng đặt trong sân đền. Đoạn người ta dâng ngài một
cái cày có mắc trâu. Ngài cầm lấy bắp cày tỏ ý là ngài cũng
dự vào việc cày bừa. Ngài giúp cho các nông gia gặp sự may
mắn và có ý khuyên nhủ ai nấy đểu nên chăm chỉ, cần mẫn,
biết lo xa nhất là trong việc canh nông và như thế sẽ được

trời đền công làm lụng khó nhọc. Có người bảo hôm ấy có
làm lễ dâng “bát” cho vua, nhưng có người lại bảo lễ ấy cử
ngay vào hôm ngài đăng quang. Lễ như thế này: trên một án
thư sơn son có đặt mấy cái bát trong đựng mấy ngự phẩm đã
nấu chín rồi: bát thứ nhất đựng cơm trắng, bát thứ hai đựng
cơm vàng và bát thứ ba đựng nước, bát thứ tư đựng rau xanh.

126