Page 120 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

Tuy bọn loạn quân, có người sáng suốt đã biết rằng mình
đi quá giới hạn rồi (passer le Rubicon) không thể nào tháo lui

được nữa và bàn với anh em nên bầu lấy một chủ tướng để
dìu dắt và giữ kỷ luật cho họ. Họ đê' xướng Ninh quận công
và đồng thanh bầu ông; giá trời không tối thì họ đã kéo đến
ngục tìm quận công, nên họ đợi đến hôm sau.

Chúa Trịnh dò biết ý định của họ, tự tay chế thuốc độc
cho quận công và đến tảng sáng sai một viên thái giám tin
cẩn bưng sang ngục và truyền lệnh cho quận công uống.
Trông thấy quận công thì tên giám quỳ lạy bốn lạy, thuật lại
lệnh của chúa và dâng lên quận công thứ tặng vật của vương
huynh. Quận công thấy thuốc độc thì hiểu ý. Ta không rõ

công đã nói những điểu gì, chỉ biết công hướng về phủ chúa
quỳ lạy bốn lạy, uống độc dược và vài giờ sau mất.

Đấy là hồi cuối cùng đời Ninh quận công mà đức hạnh
bị coi như tội ác, lòng cảm phục của quan quân đã làm cho
chết sớm, chết oan.

Sáng sớm hôm sau, Tây Vương sai đem nhiều bạc tiền
phân phát cho loạn quân; vì thế mà lửa dân loạn tự nhiên tắt.
Loạn binh sau có nhiều người chết nhưng ta không rõ trong
những trường hợp nào.
*
* ♦

Vua Lê thiết triều những hôm mồng năm và rằm mỗi
tháng nguyệt lịch để các quan bận áo tím hoặc lam, đội mão
vải vào bái vọng - vải dệt trong xứ, các quan phải dùng may
mặc cho bọn tùy thuộc. Chúa Trịnh cũng bận triều phục ngồi
cách chỗ các quan khá xa, tại một chỗ ai cũng ngó thấy ngài

rõ, có quân thị vệ mang binh khí đứng hầu trong sân điện.
Các quan có sớ tấu dâng lên chúa thì quỳ xuống trình, đã có
bọn quan thị đến lấy dâng lên, chúa có truyền điểu gì thì cũng
lại truyền cho bọn quan thị để bọn này truyền xuống...

121