Page 119 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

những phương tiện cực nhọc và đau đớn; sự đói khát và sự
rách bẩn. Họ kể công cán họ trong quân đội và dọa sẽ làm
những điều quá độ nếu chúa không tăng lương và không ban
thưởng tiền cho họ. Họ khinh mạn quá lắm, đứng vây chặt

lấy phủ chúa, đóng giữ dọc các ngả đường, cố ý giam hãm
chúa và ai ra vào trong phủ cũng phải xin phép chúng.
Trong tình thế cấp bách ấy, chúa Trịnh họp bàn với các

quan. Một ông danh nho bàn nên thể lòng lính, vi nguyện
vọng họ cũng vừa phải và có thể chiểu được; ông cho rằng
muốn dẹp dân nổi loạn thì phải dùng quần, nhưng để yên
lòng quân nổi loạn thì chỉ có tiền bạc. Nhưng một ông danh
nho khác là ông Trạng Đàm, được mọi người kính trọng vì
trí sáng suốt và địa vị cao quý, nhưng tính rất quyết đoán và

nóng nảy thì phản đối ý kiến trên cho rằng nhân nhượng với
một đám quân loạn là một điểu khờ, tốt hơn là bắt lấy mấy
anh thủ xướng đem chém cổ như thế sẽ làm cho cả bọn ngạc
nhiên kinh hãi và thay đổi thái độ để lo kế an toàn. Chúa
Trịnh nghe theo ý kiến sau vì chúa không muốn mất tiền
nhưng còn do dự.

Quân lính, có người do thám trong phủ mách cho biết,
tức giận ông Trạng Đàm quá chừng nên họ rình lúc ông ra
khỏi phủ giữ lấy ông để hành hình ông một cách hết sức
độc địa và tàn khốc khi một đám đông điên dại có thể nghĩ

ra được. Họ lấy tay đấm, khuỷu tay thích đầu gối lên, chân
đá và giáo quạt giáng cho ông ngất đi, họ giày xéo lên người
ông cho chết hẳn rồi kéo xác ông qua các phổ đến bãi cát
gần kho khí giới để chặt và băm thây ông ra làm nhiều khúc,
nhiều mảnh. Sự tàn sát này kèm thêm nhiều sự tàn sát các
quan khác làm cho chúa Trịnh và các thị thẩn cuống quýt và
lo sợ đến chết đi được, nhiều người phải nấp vào góc cung
xó tường, chui xuống hầm hố để tránh cơn điên rổ của trận

dông tố ghê gớm ấy, mặc chúa Trịnh khiếp hãi một mình.

120