Page 530 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 530
tiện nghi hành sự, để ra Quảng Bình dụ Hàm Nghi các cựu thần
về. Đồng Khánh hạ dụ nếu Hàm Nghi thuận về sẽ phong tổng
trấn ba tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, cấp cho bổng lộc theo
tước vương; các cựu thần về đưỢc phục nguyên chức và bổ dụng ở
các tỉnh từ Quảng Trị trở vào. Nguyễn Phạm Tuân, Trần Xuân
Soạn, Phan Đình Phùng, chịu về sẽ được tha điều lỗi trước và được
phong chức vụ khác. Thống đốc Paul Bert đã thuận cho như thế.
Bấy giò, Lê Trực đóng quân ở mạn Thanh Thuỷ, thuộc huyện
Tuyên Chánh. Tôn Thất Đạm đóng ỏ ngàn Hà Tĩnh về hạt Kỳ Anh
và Cẩm Xuyên. Tôn Thất Thiệp và Nguyễn Phạm Tuân phò Hàm
Nghi ở mạn Tuyên Hoá.
Hoàng Kê Viêm sai người đi dụ. Bọn Lê Trực nhất định
không chịu, chỉ lác đác có vài thủ hạ ra thú mà thôi. Hoàng Kê
Viêm không được việc gì, tháng 6-1887 lại phải triệt về.
QUÂN PHÁP ĐÓNG ĐỒN MINH CẦM - Dùng cách phủ dụ mãi
không được, người Pháp đổi kê hoạch. Chúng không dùng đại binh
đi tiễu phạt, do biết rằng thế lực Hàm Nghi không bao nhiêu, côt
tìm đường chiếm dần địa thế, rồi mua chuộc những đứa tay trong
thì rồi cũng có thể trừ hết được.
Sang năm 1887, Monteaux đem quân lên lập đồn Minh cầm,
đóng ỏ mé trên Thanh Thuỷ. Monteaux đưa thư dụ Lê Trực về
thú, kể rõ thế quân chông đốì không lâu dài được. Lê Trực phúc
thư: “Tổì vì vua, vì nước, sốhg chết một lòng cho hết bổn phận,
không tham sốhg mà quên việc nghĩa”. Lê Trực lui quân ra mạn
Hà Tĩnh. Nguyễn Phạm Tuân lên đóng ở làng Yên Lộc. Bọn
Nguyễn Phạm Tuân, bất ý, bị bắt cả. Nguyễn Phạm Tuân trúng
đạn, mấy ngày sau chết.
VUA HÀM NGHI BỊ BĂT - Có người ra thú, mách với Monteaux
rằng muôn bắt được Hàm Nghi thì mUu với Trương Quang Ngọc,
người hầu cận vua, khí độ tiểu nhân, có thể mua chuộc được.
Monteaux gửi thư cho Ngọc, bảo hắn dụ dỗ Hàm Nghi về. Bấy giờ,
Tôn Thất Thiệp giữ gìn Hàm Nghi nghiêm ngặt, thề sông chết
không để quân Pháp bắt, hễ ai nói về thú thì bắt chém ngay, cho
nên Ngọc không làm gì được. Mé ngoài thì Lê Trực và Tôn Thất
Đạm nay đánh chỗ này, mai phá chỗ khác, quân Pháp không sao
bắt được.
Mùa xuân năm 1888, Monteaux về Pháp nghỉ. Đại uý coi đạo
quân ở Huế ra Quảng Bình, chia quân tuần tiễu tìm Hàm Nghi và
đuổi bắt Lê Trực và Tôn Thất Đạm, suốt 9 tháng, quân lính mỏi
530
