Page 509 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 509
lính Pháp đóng ở các tỉnh thu về cả Hà Nội, rồi định ngày rút quân
ra đóng cả ở Hải Phòng, đợt ngày ký hoà ước xong sẽ rút về. Thành
Hải Dương được trao trả ngày 2-1-1874, thành Ninh Bình ngày 8-1,
thành Nam Định ngày 11-1, thành Hà Nội ngày 20-1-1874.
Jean Dupuis thấy Philastre phá mất những việc mình đã
làm với Prancis Garnier, vào Sài Gòn kêu nài với Suý phủ và đòi
tiền phí tổn non một triệu nguyên.
HOÀ ƯỚC GIÁP TUẤT 1874 - Mọi việc Hà Nội xếp đặt xong rồi,
Suý phủ cử Rheinart làm lãnh sự cùng 40 lính Pháp bảo vệ, đóng
trong toà nhà bên sông Hồng để giữ môi hên lạc giữa Sài Gòn và
Hà Nội. Ngày 4-3-1874, Philastre cùng Nguyễn Văn Tường trở về
Huế yết kiến Tự Đức, rồi cùng vào Sài Gòn lập hoà ước mới.
Ngày 15-3-1874 (âl 27-1 năm Giáp Tuất, Tự Đức năm thứ
27), thiếu tướng hải quân Dupré và Lê Tuấn - Nguyễn Văn Tường
ký tò hoà ước, gồm 22 khoản, thay thế hoà ước Nhâm Tuất 1862,
đại lược có các điều:
- Nước Pháp nhận quyền độc lập của nước Nam không
phải thần phục nước nào nữa (Dụng ý nói không còn là
chư hầu của Trung Quốc). Khi vua nước Nam cần đánh
dẹp giặc giã, nước Pháp sẵn lòng giúp đỡ.
Vua nước Nam đoan nhận y theo chính lược ngoại
giao của nước Pháp.
- Nước Pháp tặng vua nước Nam 5 tàu chiến có đủ máy
móc, súng Ống, 100 khẩu đại bác mỗi khẩu có 200 viên
đạn, 1.000 khẩu súng tay và 5.000 viên đạn.
- Nước Nam. nhận nhường đứt cho nước Pháp đất 6 tỉnh
Nam Kỳ, cho giáo sĩ đưỢc tự do đi giảng đạo và cho dân
nước được tự do theo đạo.
- Mở cửa Thi Nại (Quy Nhơn), Ninh Hải (Hải Phòng),
thành H à Nội và sông Hồng cho ngoại quốc vào buôn bán.
- Người Pháp hay người ngoại quốc có giấy phép của
lãnh sự Pháp cấp và có quan nước Nam phê nhận được đi
xem các nơi trong nước. Khi có điều kiện tụng tại đất nước
Nam thi do lãnh sự Pháp phân xử.
- Nước Pháp đặt sứ thần ở H uế và nước Nam đặt sứ
thần ở Paris và Sài Gòn. Nước Pháp được cử lãnh sự hay
đại diện có đội quân 100 người đ ể bảo an ninh và quyền
hành, đ ể kiểm soát người lạ.
509
