Page 502 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 502

Có  sách  của  ngưòi  Pháp  nói  đại  ý  rằng;  Sau  khi  làm  chủ  được
                    vùng  hạ  lưu  sông  Mê  Công  (xứ  Nam  Kỳ  và  nước  Campuchia),  người
                    Pháp đã tưởng có thế dùng con sông lớn này mỏ đường từ bò biển ngược
                    lên Côn Minh, thủ phủ Vân Nam, giao lưu hàng hoá với miền tây nam
                    Trung Quốc và xứ Tây Tạng, gồm hàng vài chục triệu dân. Nhiing sông
                    Mê  Công lại không thuận tiện cho tàu lớn đi lại.  Lại nhận xét thấy có
                    sông Hồng qua Bắc Kỳ thuận tiện nên mới tính đến sự khai thông con
                    sông này.  (Y muôn nói là sông Mê Công không thuận lợi, nên mối tính
                    đến sự đánh chiếm Bắc Kỳ, để tiện sự giao dịch buôn bán vối Vân Nam).
                    Đây là lời thực dân muốn che đậy bốt tham vọng vô độ của chúng.


              Thực  sự thì  một khi tình trạng tại Lục Tỉnh đã tạm  ổn  định,
        bè  lũ  thực  dân  toan  tính  ngay  đến  sự  mở  rộng  thêm  thuộc  địa,
        đánh chiếm Bắc, Trung Kỳ, tiếp tục thi hành chương trình đã sốm
        định  từ  trước  “đánh  chiếm  từng  gói  nhỏ”,  đâu  có  chịu  dừng  lại  ở
        miền nam  mà thôi. Ví phỏng sông Mê  Công thuận tiện thì bọn “ăn
        cướp” cũng không tha miền bắc nước ta.
              Năm 1870, nước Pháp bị quân đội Phổ (Đức) đánh thua to, phải
        nhường đất Alsace và Lorraine. Tự Đức gửi thư cho Suý phủ Sài Gòn
        chia  buồn việc  nước  Pháp  lâm  nguy,  Pháp  hoàng bị  phế,  đồng thòi
        nhắc lại việc xin trả  đất.  Đô đốc chỉ đáp tạ lời hỏi thăm.  Triều đình
        ta  không hành  động  đòi  đất  gì.  Quân  đội  Pháp  vẫn  nắm  giữ  vững
        Lục Tỉnh và Campuchia. Lúc ấy, hệ thống tư bản Pháp đang lao đao
        bới  chiến  tranh  Pháp  -  Phổ và  công  xã  Paris,  chính  quyền  đệ  tam
         Cộng hoà De Thiers cầm đầu  đang lung lay.  Tình thế chưa ổn  định
        về  đốì  nội  và  đốì  ngoại  nên  chúng không  mơ  tưởng  gì  đến  việc  mở
         mang thuộc địa.  Nhưng bè lũ thực dân ỏ Sài Gòn,  thấy rõ  quân đội
         ta yếu kém, vẫn cứ tiếp tục sửa soạn chiến tranh xâm lược mới.
              Bấy  giờ  triều  đình  chỉ  lo  toan  việc  bình  định  loạn  lạc  ỏ  Bắc
         Kỳ,  vẫn còn  dùng những khí giới cổ lỗ,  không được cải tiến  gì.  Đã
         mất  Nam  Kỳ  rồi  mà vua  tôi vẫn chưa  mở  mắt cho  người châu Ảu
         vào lập cơ sở buôn bán.  Tàu Anh đến Quy Nhơn xin thông thương,
         bị bỏ qua.  Năm  1870,  sứ giả Tây Ban Nha đến kinh đô, trình quốc
         thư xin thông thương,  không được trả lời.  Năm  1872,  lãnh  sự Phổ
         ở  Hồng  Công  liên  lạc  đặt  giao  hảo  buôn  bán,  Tự  Đức  sai  người
         mua môt chiếc tàu.


                          Vua  tôi,  những  nhà  hủ  nho,  chỉ  nói  sự  lấy  nhân  nghĩa  trị
                    dân, không biết quý trọng vàn minh vật chất tiến bộ, khinh thường
         502
   497   498   499   500   501   502   503   504   505   506   507