Page 494 - Việt Sử Kỷ Yếu

Thuận Kiều, Tràng Bảng, đồng thòi đánh thẳng vào căn cứ đóng
quân của giặc ở chung quanh Chợ Lớn, trong khi giặc tập trung
lực lượng lên Tây Ninh. Khắp vùng Tây Ninh diễn ra nhiều trận
giáp chiến lớn.
Được tàn quân của A Soa và Nguyễn Hữu Huân kéo về hỢp
nhất trung tâm hoạt động của Pu Com Bô rồi khỏi Tây Ninh về
cắm sâu trong nội địa Campuchia. Tình đoàn kết nhân dân hai
nước thêm gắn bó. Lực lượng của Võ Duy Dương từng vận tải
lương thực, khí giới từ ven Tiền Giang lên Tây Ninh cung cấp cho
quân Pu Com Bô, nhân dân vùng kháng chiến Đồng Tháp Mười,
các tỉnh An Giang, Hà Tiên lại trực tiếp trỢ lực với Pu Com Bô.
Trên đường di chuyển về nước, đánh tan đoàn quân của triều
đình được Pháp vũ trang, nghĩa quân tiến về hướng Phnôm Pênh ư
Đông, xây dựng căn cứ Pak Nam, được dân chúng yêu nước yếm hộ,
nhiều người theo về, trong đó có cả binh sĩ trước theo triều đình.
Thanh thế Pu Com Bô rất lớn, chiếm những làng quan trọng, thu
lương, tuyển binh. Nghĩa quân vây đánh u Đông và Phnôm Pênh.
Giặc phải sai Brière de risle lên đôi phó, huy động lực lượng lớn, phốĩ
hỢp với tàu chiến yểm hộ, mới giải vây được hai nơi này.
Đầu năm 1867, nghĩa quân Pu Com Bô lại xuất hiện ở vùng hai
sông Vàm cỏ, từ Xoài Riêng đến Tràng Bảng, quét sạch hệ thống mã
tà của phủ Sóc. Chiến thuyền giặc phải ngày đêm tuần hành để
ngăn cản liên quân Việt - Campuchia lọt vào tĩnh Gia Định.
Tháng 6-1867, quân Pháp chiếm ba tỉnh miền tây Nam Kỳ,
chúng vũ trang cho phái Krakeopha, em Norodom, liên tiếp tấn
công vào vùng giữa hai sông Vàm cỏ, buộc nghĩa quân phải rút về
Tây Ninh, rồi về phía Stung Treng và Xam Bốc gần biên giới Lào.
Ngày 28-7-1867, căn cứ Suôi Giây bị giặc phá, nghĩa quân người
Việt rút lui từng toán nhỏ về xa dưới vùng Hậu Giang. Tháng 11-
1867, Pu Com Bô hạ lệnh vượt quan bên kia sông Mê Công, đánh
vào Kong Pong Soai (nay là tỉnh Kom Pong Thom) phía bắc Biển
Hồ. Ngày 3-12-1867, sau trận kịch chiến, Pu Com Bô bị trọng
thương và bị bắt chặt đầu đem về bêu ở Phnôm Pênh. Thân vương
Pu Com Bô là nhà yêu nước vĩ đại của dân tộc Khơ Me.
QUÂN PHÁP CHIẾM BA TỈNH MlỀN TÂY NAM KỲ - Quân đội thuỷ
sư Pháp chiếm ba tỉnh miền đông Nam Kỳ sau hoà ước 1862, đánh
dẹp mọi nơi, xếp đặt việc cai trị. Giặc lấy đất, nhiều yêu nước khắp
nơi nổi dậy chông đôl quân cướp nhưng cũng có những phần tử
cặn bã theo quân thù chông đôl lại đồng bào. Nhờ có được khí giới

494