Page 488 - Việt Sử Kỷ Yếu

Mãi đến tháng 2-1863, khi đưỢc hàng ngàn quân cứu viện từ
hạm đội ở Thượng Hải kéo về và từ Phi Luật Tân qua, giặc mới có
thể chủ trương phản công để thoát khỏi tình thế bị áp đảo. Chúng
càn quét Biên Hoà, chiếm lại các tuyến giao thông Chợ Lớn, Bến
Lức. Bị thua lớn ở Quy Sơn, giặc huy động đánh Gô Công, chia
quân làm 3 đạo cùng tiến, chỉ huy bởi các tướng tá, có nhiều chiến
hạm yểm hộ, lại dùng 30 thuyền bọc sắt nhỏ đi theo. Lực lượng
còn lớn hơn cả khi đi đánh Định Tường, Biên Hoà. Ngày 25-2-
1863, giặc tấn công, nghĩa quân mãnh liệt cbống cự suốt ba ngày,
tướng Đặng Kim Chung và Lâm Bảo Đường tử trận. Nghĩa quân
các nơi nhất loạt tấn công các đồn Mai Sơn, Thuận Kiều, Tây
Thái, Phước Trung, Bình An và Long Thành... Ngày 26-2, thấy
thế không thể cô" thủ, Trương Định rút đại quân sang vùng Phước
Lộc, một sô" về Biên Hoà và một sô nữa vào các vùng đồng lầy rậm
rạp ở cửa sông Xoài Rạp để củng cô" tổ chức lại lực lượng, vẫn tiếp
tục thu lương trưng binh.
Tháng 9-1863, lực lượng Trương Định lại phục hồi, đóng ở
vùng Lý Nhân. La Grandière sang thay Bonard, huy động hai đạo
quân tạo thành hai gọng kìm từ Gò Công và c ầ n Giuộc đánh vào
Lý Nhân, chỉ bắt được vỢ ông và một sô" tuỳ tòng.
Trương Định rút quân về Tân Phước, ven sông Xoài Rạp, nơi
hai sông Vàm cỏ chung nvíớc đổ ra biển, binh sĩ còn 1 vạn người,
chuẩn bị đánh lấy hạt Tân Hoà. Bấy giò, Lục Tỉnh đang bị nạn đói
đe doạ. Thực dân lợi dụng mua chuộc tay sai khá nhiều, tung ra
lùng bắt ông. Ngày 20 - 8 - 1864, quân giặc do tên đội Huỳnh Công
Tấn, trước là thủ hạ của ông, dắt đường bao vây ông và 25 tuỳ
tùng ở làng Tân Phước. Nghĩa quân đã chông trả dữ dội lực lượng
giặc đông gấp bội. Bị trúng đạn gẫy xương sô"ng, ông rút gươm tự
sát, hưởng linh 44 tuổi.
Trương Định là người có cơ trí, biết quyền nghi, hiệu lệnh
nghiêm minh, tưóng sĩ mến phuc. Người Pháp ví ông với Abd el
Kader, thủ lính nghĩa quân Á Rập chông Pháp.
Sau khi Trương Định chết, các đoàn nghĩa quân lại sáp nhập
vào căn cứ Đồng Tháp Mười do Võ Duy Dương chỉ đạo, một sô" theo
Trương Quyền, con ông về lập căn cứ Giao Loan và Tây Ninh.
CẢN CỨ KHÁNG CHIẾN ĐồNG THÁP MƯỜI - võ DUY DƯƠNG -
Dồng Tháp Mười là vùng đồng lầy quanh năm, làng xóm thưa thớt,
vị trí lại quan trọng, là trung tâm hiểm yếu, liên lạc với Châu Đốc,
Long Xuyên, Sa Đéc, Mỹ Tho, Tân An, Chợ Lớn, Tây Ninh và nước
488