Page 473 - Việt Sử Kỷ Yếu

Nội). Hội đồng này xác định luôn đường lối cai trị là duy trì triều
đại nhà Nguyễn, rồi biến họ thành ra tay sai, đặt Việt Nam dưới
sự bảo hộ của Pháp.
Tháng 7 năm 1857, Napoléon III chuyển giao bộ Hải quân
thực hiện kế hoạch xâm lược, lại kêu gọi Tây Ban Nha phối hđp.
Theo lệnh nữ hoàng, quân đội Tây Ban Nha đang đóng ở Ma Ní
(Phi Luật Tân) cử một bộ phận tham gia xâm lược. Ngày 27 - 6 -
1858, chỉ huy hạm đội Viễn Đông Rigault de Genouilly được lệnh
của bộ trưởng Hải quân tìm cách kéo quân vào đánh chiếm Đà
Nang. Quân đội Tây Ban Nha cùng tham chiến.
Người Pháp chọn Đà Nang (cửa Hàn) nổ súng xâm lược theo
kê hoạch đánh mau thắng chóng. Đà Nang là vị trí quan trọng về
quân sự và về thương mại, có hậu phương trù phú Nam Ngãi, cách
kinh thành Huế 100 km qua đèo Hải Vân. Tàu lớn không vào được
cửa Thuận của Huế, chỉ có thể vào Đà Nang. Chúng tưỏng chiếm
lấy vị trí này, rồi tiến vào nội địa Quảng Nam, hành binh cấp tốc
qua đèo Hải Vân, tiến đánh mạnh vào Huế buộc triều đình phải
thừa nhận nước Pháp bảo hộ, giải quyết mau chóng việc xâm lược.
Sau khi tham chiến ở Trung Quốc buộc nhà Thanh ký hoà
ước Thiên Tân, trung tướng hải quân chỉ huy hạm đội Pháp tại
Viễn Đông mở cuộc xâm lược nước ta. Trung tướng phôi hỢp với
đại tá Tây Ban Nha Palanca kéo theo quân vào Đà Nang ngày 31 -
8 - 1858. Lực lượng của giặc gồm 14 chiến thuyền chở 3.000 binh
sĩ hai nước. Liên quân Pháp và Tây Ban Nha dàn trận ở trước cửa
biển ngay chiều tôl. Tổng đốc Nam Ngãi Trần Hoàng án binh bất
động. Hôm sau 1 - 9, từ mò sáng, chiến thư cho Trần Hoàng vừa
được gửi thì đại bác giặc từ các tàu chiến đã bắn tới tấp, mở màn
cho cuộc xâm lăng. Bị tấn công, quân ta mới bắn trả lại. Với súng
ống thô sơ, bên ta địch sao nổi với khí giới tân tiến của giặc. Bộ
phận thứ nhất của chúng tập trung hoả lực bắn vào các đồn Sơn
Trà. Bộ phận thứ hai tiến vào gần cửa sông Hàn, bắn xối xả vào
đồn Đông và đồn Tây án ngữ cửa sông. Đồn Đông bị vỡ và ngày
hôm sau 2 - 9 đồn Tây cũng vỡ. Lính thuỷ đánh bộ giặc đổ bộ lên
đất liền, chiếm đồn An Hải, đồn Điền Hải và bán đảo Sơn Trà.
Quân triều đình lui ra phía nam cửa sông lập phòng tuyến
Liên Trì trước huyện lỵ Hoà Vang. Nhân dân bỏ đi mang theo
lương thực và thi hành kế thanh dã, đốt bỏ hết mọi thứ ăn được
mà không thể mang đi theo. Triều đình cử tướng Đào Trí vào giúp
Trần Hoàng tiễu ngự. Đào Trí đến nơi thì hai hải thành đã mất.
473