Page 476 - Việt Sử Kỷ Yếu

kích vào trong thành, ban ngày hễ chúng hành binh vào thôn xã
là lập tức bị nghĩa quân phục kích chặn lại. Nhân dân tự tiêu huỷ,
đốt phá nhà cửa, bỏ sang vùng khác, hoặc đi theo quân ứng nghĩa.
Nơi trước kia có 40 làng chỉ còn có một là Chợ Quán. Các giáo sĩ
Pháp ra sức giúp giặc chiếm dân, ảnh hưởng không có mấy.
Ngày 8 - 3 - 1859, De Genouilly san phẳng thành trì làm
bình địa, chỉ để một đồn phía nam, đốt hết kho tàng lúa gạo trong
thành. Giặc vẫn bị nghĩa quân đột kích luôn. Quân lính phải rút
xuông các tàu chiến và đóng ụ ỏ Hữu Bình làm căn cứ trên bộ.
Cuốĩ tháng 3, để lại 3 trung đội đóng ở ụ Hữu Bình bảo vệ 4 tàu
chiến do trung tá thuỷ quân dauréguiberry chỉ huy để chống giữ
với quân Tôn Thất Hợp ở Biên Hoà, De Genouilly đem toàn bộ
quân kéo trở ra Đà Nang ứng cứu cho số quân đang bị khôn.
Tôn Thất Cáp và Trương Văn Uyển đem 2.000 quân vào
Gia Định. Lực lượng của giặc ở đây còn rất ít nhưng quân ta
không mở thê công, chĩ xây dựng các đồn phòng vệ ở phía tây
Sài Gòn, giặc có đến đánh thì mới đánh lại. Giặc luôn luôn bị
các đoàn dân quân nghĩa dũng quấy rôl nên cũng không dám
tấn công. Đen cuối tháng 4, được tàu Marne tiếp viện 550 lính,
chúng mở cuộc tấn công vào đồn Phú Thọ do Tôn Thất Cáp vừa
đắp, nhưng đã thất lợi.
Tại Đà Nẵng, từ khi đại quân rút vào miền trong, sô" quân
giặc ở lại rất ít, nhưng quân ta cũng không đánh đuổi chúng đi.
Đến khi De Genouilly trở lại thì ngày 8 - 5, giặc chia thành nhiều
cánh tấn công các vị trí Đức Hoà, Thanh Giản, Hải Châu, Phúc
Ninh. Cánh quân thứ nhất bị toán quân ứng nghĩa do Phạm Gia
Vĩnh chỉ huy phối hỢp với quân triều đình do Nguyễn Song Thanh
và Đào Thị chỉ huy đánh bại, phải chạy về bán đảo Sơn Trà. Cánh
quân tấn công vào Diện Hải và Phúc Ninh, tiến được vào Duy
Xuyên, quân triều phải rút lui vào vị trí Nại Biên và phòng tuyến
Liên Trì nhưng địch cũng bị tổn thất nhiều, rồi lại phải trỏ về vị
trí cũ. Trận này lớn nhất ở Đà Nang.
Sau 9 tháng xâm lược, quân Pháp chiếm được bán đảo Sơn
Trà và đồn Đông ở Đà Nắng, còn ở Gia Định, chúng lấy được ụ
Hữu Bình trên sông Bến Nghé, không mở mặt trận thêm rộng lớn
đưỢc. Quân triều đông đúc hơn nhiều lần chỉ giữ thế thủ, không
hề mở thê tấn công. Chiến tranh tiếp tục kiểu này thì sẽ kéo dài
mãi. Giặc vẫn giữ vững ý đồ xâm lược thuộc địa: Sài Gòn là nơi có
thể trở thành trung tâm thương mại lớn một khi thương cảng được

476