Page 480 - Việt Sử Kỷ Yếu

Đe giữ nước trư ớc quân xâm lăng hùng m ạn h , phải có những
k ế h oạch tin h vi củ a kẻ yếu kém ; h ất hỢp tá c, cấm h ắn dân ch ú n g
h àn g và hỢp tá c với giặc; th a n h dã làm vườn không n h à trốn g
khiến địch không lấy chtợc lương th ự c củ a ta m à đ án h ra , tổ chức
những to án quân du kích luôn luôn theo dõi quấy ph á địch. T ron g
khi ấy th ì to àn dân, toàn quôc, trư ờn g kỳ k h án g ch iến . N hư vậy,
phải có ch ín h quyền và binh quyền tà i giỏi, đưỢc qu ần ch ú n g m ến
phục và đại đa s ố n h ân dân tron g nước có trìn h độ kiến th ứ c cao,
mới thự c hiện noi đe có được th ắn g lợi cuối cùng.
Tháng 10 - 1860, nhà Thanh ký hoà ước với Anh, Pháp, hai
bên bãi chiến tranh. Bộ hải quân Pháp chuyển hạm đội Viễn Đông
về tấn công đánh chiêm đất nước ta. Trung tướng Charner lĩnh
chức tổng chỉ huy quân lực Pháp, đại sứ đặc mệnh chính phủ
Pháp, có toàn quyền chỉ huy tấn công xâm lược Lục Tỉnh.
Ngày 7 - 2 - 1861, Charner tập trung ỏ Bến Nghé 150 tàu
chiên các loại. Sô" quân dịch có 4.000 tên và 600 phu mộ người
Quí^ng Đông. Sau hai tuần chuẩn bị, ngày 24 - 2, giặc chia thành
ba bộ phận mở cuộc tấn công lớn vào Đồn Đại, trung tâm hệ thống
phòng thủ của ta. Hai bên đánh nhau rất dữ dội trong 2 ngày, 4 sĩ
quan địch bị thương trong đó có một thiếu tướng Pháp Vassoigne
và đại tá Tây Ban Nha Palanca. Quân địch chết hơn 300 người.
Súng của Tây bắn hăng quá, quan quân ta vẫn chống cự suốt ngày
24, thế kém, phải rút về trong Đại Đồn. Ngày 25 - 2, giặc tiếp tục
tấn công. Đại bác trong đồn bắn ra, nhiều người ngựa giặc chết tại
chỗ gần vách thành. Giặc gặp nhiều cạm hẫy, hô" chông, hào ụ, nên
tiến rất chậm. Chúng dùng thang tre hoặc đứng lên vai nhau để
lọt vào trong thành, nhiều đứa bị bắn chết hoặc rơi xuông hô"
chông. Những đứa lọt được vào thành lại hị quân trong thành
dùng giáo mác xỉa từng tên. Chúng phải dùng lựu đạn công phá
mới mở lôi lọt vào thành điíỢc. Quan quân rút gọn vào các đồn
nhỏ. Hai bẽn đánh giáp lá cà, nhiểu quân giặc, cả sĩ quan, bỏ
mạng. Giữa lúc ấy, hai mũi tập hậu của giặc vượt qua được vách
thành Đại Đồn. Nguyễn Tri Phương bị thương, em ông là Nguyễn
Duy tử trận. Tham tán Phạm Thê Hiển về Biên Hoà được mấy
hôm cũng mất. Còn binh sĩ chết hại rất nhiều.
Các đồn án ngự trên sông Đồng Nai lần lượt bị tàu chiến và bộ
binh phá vỡ. Ngày 28 - 2, hơn 3.000 giặc tấn công Thuận Kiều, trung
tá Crouda hị thương. Quan quân bỏ các đồn Thuận Kiều và Tân
Thới, chạy về Biên Hoà, mất hẩu hết khí giới và lương thực. Ngày 3 -
480