Page 479 - Việt Sử Kỷ Yếu

mạng. Đại uý Barbot một tôi đi tuần bằng ngựa bị một toán dân
dũng vô danh giết chết.
Tháng 8 - 1860, Nguyễn Tri Phương vào nhận thức, huy động
bằng hết sức lực của hàng vạn dân phu Lục Tỉnh xây đắp hệ
thông phòng ngự cố thủ. Phòng tuyến dài ôm lấy Sài Gòn Chợ
Lớn, lấy lại Đại Đồn ở Kỳ Hoà (nay gọi là Chí Hoà) làm trung tâm.
Đại đồn dài 3 km, rộng 1 km là đồn lớn nhất của ta trước đến đó,
chia làm 5 khu vực, vách bằng đá ong Biên Hoà, gai góc dầy đặc,
ngoài hàng trám mét có rào tre, hố chứ phẩm căm chông chi chít,
có ụ đất, có đào hào sâu đầy nước. Trong đồn có nhiều khí giới,
đạn dược, lương thực với hàng vạn quân cùng 150 đại bác, chỉ cách
đồn giặc 500 mét. Trước mặt, phía tây nam, là một hệ thông đồn
gác dầy đặc, hai bên tả hữu là hai dãy đồn nhỏ nối tiếp nhau như
hai cánh tay choàng lấy phòng tuyến các chùa của giặc. Phía sau,
cách chừng 2 km trên đưòng đi Hóc Môn - Tây Ninh, có đồn Thuận
Kiều là nơi tích trữ lương thực. Đại Đồn là một kiến trúc phòng
thủ kỳ xảo nếu chiến tranh chỉ diễn ra theo lôl cổ xưa.
Hàng vạn dân công Lục Tỉnh không quản ngày đêm, mưa gió,
xây đắp Đại Đồn nhanh chóng. Nguyễn Tri Phương lại chiêu mộ
thêm quân mới và tập trung quân các đồn điền về đây phòng thủ.
Quân đội của d’Arlès từng bị đánh vào đồn Kỳ Hoà vài ba
trận, không được. Hai bên đều có thiệt hại cả.
Quân Pháp và Tây Ban Nha ở Sài Gòn bấy giờ có ít mà quân ta
đông đúc hơn hàng vạn ngLíời, nhưng quân sĩ ít luyện tập sơ, lạc hậu.
Đem những quân lính ấy với khí giới ấy chông chọi với quân lính giặc
được huấn luyện tôt, có vũ khí tân tiến thì thắng trận làm sao được?
Tưởng không nên chê việc quan quân ta bấy giò không nhân khi địch
thưa người mà mở những cuộc phản công, vì làm việc ấy trong tình
trạng kém hoả lực thì chi’ có thua. Nếu cậy sô" đông thí quân cố đánh
thì cũng rất khó lòng thắng nổi. Nếu đem toàn lực hàng van người
dùng chiến thuật biên người hy sinh cô" đánh giết 800 địch thì một lần
có thể diệt được chúng đấy. Nhưng rồi ra, giặc trở lại với sô" quân đông
đúc thì làm sao có thể diễn lại được những trận biển người to lớn
được? Giặc trở lại còn báo thù, tàn sát đến cả quần chúng thường dân.
Kê ra thì đáng phải tô chức những đội quân mỏng lưu động lanh lợi,
luôn luôn bất thình lình đổ ra, đánh giết giặc chớp nhoáng, rồi biến đi.
Giặc bị tiêu hao chút mà luôn luôn phải lo đề phòng, không được yên
ổn. Công việc này được các toán quân ứng nghĩa thực hiện. Loại quân
đội này quâ"y phá được địch mà không tiêu diệt được chúng.

479