Page 461 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 461
mưu chủ, đạo đồ ước, Độ giấy binh ở Quảng Yên. Phụng đem
quân giặc khách ở ngoài biển vào đánh lấy phủ Hải Ninh, rồi lại
thông với giặc khách, giặc ta ở các tỉnh, làm loạn ở Bắc Kỳ. Năm
1862, Phụng đem quân làm chủ vùng Hải Ninh, kéo quân về bao
vây thành Hải Dương. Triều đình sai Trương Quốc Dụng làm tổng
thông quân vụ Hải An (Hải Dương, Quảng Yên), cùng vói Phan
Tam Tỉnh, Đặng Hanh, Lê Xuân đem quân Kinh và quân Thanh
Nghệ ra tiến tiễu, Đào Trí làm tham tán, Nguyễn Bá Nghị làm
Sơn Hưng Tuyên tổng đốic, cùng Trương Quốc Dụng đánh giặc.
Bấy giờ, Thái Nguyên có giặc Nông và giặc Khách đánh phá;
Tuyên Quang có bọn uẩn, Nông Hùng Thạc; Cao Bằng có giặc khách
Lý Hồng Thắng; Bắc Ninh có cai tổng Vàng, nơi nào cũng có loạn. Tự
Đức sai Nguyễn Tri Phương ra làm Tây Bắc tổng thốhg quân vụ
cùng với Phạm Đình Tuyển, Tôn Thất Tuệ. Năm 1863, lãnh binh Vũ
Tảo đánh lấy lại Tuyên Quang, bắt được uẩn. Nguyễn Tri Phương
dẹp xong Bắc Ninh, rồi tiến lấy lại Thái Nguyên, ó mặt đông Trương
Quốc Dụng và Đào Trì giải vây Hải Dương, nhưng thế của Phụng
còn mạnh ở mặt biển. Tự Đức sai Nguyễn Tri Phương hiệp đồng với
Trương Quốc Dụng ra đánh mặt ấy.
Phụng có sai người vào Nam cầu viện thiếu tướng Bonard,
ước hễ lấy được Bắc Kỳ thì để nước Pháp bảo hộ. Bonard không
nhận. Đảng phụng vẫn chiếm giữ đất Quảng Yên và các đảo ngoài
biển, cho binh thuyền đi cưốp phá các nơi. Quan quân đi đánh,
nhiều người bị hại.
Cuối năm 1863, phụng họp hơn 500 chiếc thuyền ở đảo Cát
Bà và núi Đồ Sơn, mưu sự đem quân vào đánh đất kinh kỳ Huế,
nhưng gặp bão, thuyền bị đắm mất nhiều. Đề đốc Lê Quang Tiến
và hộ phủ Bùi Huy Phan ra đánh, bị đánh tập hậu, quân sĩ bỏ
chạy, phải nhảy xuống biển tự tận.
Năm 1864, hiệp thống Trương Quốc Dụng, tán lý Văn Đức
Khuê, tán tương Trần Huy Sách, chưởng vệ Hồ Thiện đem quân ra
đánh Quảng Yên bị giết cả. Quân triều thua to, thiệt hại nặng nề.
Năm 1865, Phụng đem 300 chiếc thuyền, phân ra làm 3 đạo,
đánh vào mạn Hải Dương. Nguyễn Tri Phương, Nguyễn Văn Vĩ
đón đánh, bắt được và chém được nhiều giặc. Đô đốc Mai Thiện,
tán lý Đặng Trần Chuyên, đổc binh ông ích Khiêm phá được hơn
10 trận. Phụng lui về giữ mặt Hải Ninh. Đặng Trần Chuyên, ông
ích Khiêm đánh ra Quảng Yên, ước với quan quân nhà Thanh ở
Khâm Châu, đánh lấy lại Hải Ninh. Quân Phụng thua to, đem 70
461
