Page 444 - Việt Sử Kỷ Yếu

đánh thẳng lên Cao Bằng, Lạng Sơn. Vân sai Lê Văn Liêm, em
Khôi chia quân đi chặn đánh các mặt Bắc Ninh, Quảng Yên, Lạng
Sơn. Quân triều tiến binh rất vất vả. Cuối năm 1833 sang năm
1834, Tạ Quang Cự giải vây tỉnh Lạng Sơn và lấy lại thành Cao
Bằng. Phạm Đình Phổ đánh lui đám quân ở Thái Nguyên. Lê Văn
Đức và Nguyễn Công Trứ vào đến Vân Trung (Bảo Lạc) sào huyệt
của Vân. Vân phải chạy trôn sang Trung Quốc, nhưng khi quan
quân rút lui lại trở về hoạt động như cũ. Triều đình lại sai các đạo
quân tiến đánh. Tháng 9 âl năm 1834, Lê Văn Đức và Phạm Văn
Điển từ Sơn Tây đánh lên Tuyên Quang; Tạ Quang Cự, Nguyễn
Tiến Lâm, Hồ Hữu từ Cao Bằng; Nguyễn Đình Phổ, Nguyễn Công
Trứ từ Thái Nguyên, ba mặt quân cùng tiến. Đường sá khó khăn,
lương thực vận tải không tiện, quân sĩ triều đình phải cô" hết sức
đi đến đâu phá được đến đấy. Tháng chạp âl, cả ba đạo cùng đến
hội ở Vân Trung. Vân chạy sang Trung Quô"c bị quan nhà Thanh
đánh đuổi, lại trở về Tuyên Quang.
Tháng 3 âl năm 1835 được tin biết chỗ Văn Vân trú, quân
triều đi đuôi. Văn Vân chạy vào ẩn trong rừng. Phạm Đình Điển
bao vây 4 mặt, phóng hoả đốt rừng. Vàn Vân bị chết cháy và bị
chặt đầu đưa về kinh.
Cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi, nhất là Nông Văn Vân diễn
ra chỉ tại việc cai trị hà khắc của quyền quân chủ chuyên chế; anh
vỢ người chông đốì thì có làm gì mà muôn bắt tội.
GIẶC XIÊM LA - Từ khi mất quyền bảo hộ Chân Lạp, nước Xiêm
La vẫn hận nhưng chưa sinh sự, vì còn e thế lực triều Nguyễn, chỉ
thỉnh thoảng có chuyện với những tiểu quốc ở Ai Lao. Quan quân ta
phòng giữ biên thuỳ và sang cứu viện những nước bị Xiêm La bắt
nạt. Năm 1827, người Xiêm La đánh lấy nước Vạn TưỢng
(Vientiane), quốc trưởng A Nỗ chạy sang ta cầu cứu. Năm 1828,
Minh Mệnh sai Phạm Văn Thuỵ đem 3.000 quân và 24 con voi đưa
An Nỗ về Trấn Ninh. A Nỗ đem quân về Vạn Tượng, nhưng bất tài,
không thắng nổi quân Xiêm La. Quân ta không sang cứu.
Thắng trận ở Vạn Tượng, quân Xiêm La lại xâm phạm đến
các châu phụ thuôc nước ta ở mạn gần Quảng Trị. Phạm Văn Điển
và quân các đạo ở Lào đi tiễu trừ. Quân Xiêm La phải rút nhưng
vẫn ngấm ngầm quấy nhiễu nước ta, dung túng những người phản
nghịch Chân Lạp và cứ hà hiếp các tiểu quốc Lào.
Năm 1833, nhân có Lê Văn Khôi khởi binh ở Gia Định sai
người sang cầu cứu, vua Xiêm La sai quân thuỷ bộ chia 5 đạo sang

444