Page 441 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 441
Mường, Thái bất mãn do triều đình đặt lưu quan. May có những
hiền tướng Trương Minh Giảng, Tạ Quang Cự, Lê Văn Đức,
Nguyễn Công Trứ đánh dẹp được, lại mở mang thêm bồ cõi.
ơ Băc Thành, thỉnh thoảng có những vụ nổi dậy lớn nhỏ,
thanh thê to có Phan Bá Vành, Lê Duy Lương và Nông Văn Vân.
ở Gia Định thành có Lê Văn Khôi.
PHAN BÁ VÀNH - Năm 1826, ở vùng Nam Định có Vũ Đức Các
cùng Phan Bá Vành, Nguyễn Hạnh khởi binh ở phủ Trà Lý và
Lân Hải, giết thủ ngự Đặng Đình Miễn và Nguyễn Trung Diễn
cùng trấn thủ Lê Mậu Cúc. Quan quân các trấn về tiễu trừ, bắt
được Vũ Đức Các. Phan Bá Vành và Nguyễn Hạnh chạy ra biển,
thông với giặc khách, đánh phá huyện Tiền Minh và huyện Nghi
Dương ỏ Hải Dương.
Tham biện Thanh Hoa Nguyễn Công Trứ, tham biện Nghệ
An Nguyễn Đức Nhuận đem quân Thanh, Nghệ hỢp với hiệp trấn
Bắc Thành Nguyễn Hữu Thận đi đánh.
Đầu năm 1827, Phan Bá Vành lại về đánh lấy phủ Thiên
Trường và phủ Kiến Xương, lại về vây quan quân ở Chợ Quán.
Nguyễn Công Trứ và Phạm Văn Lý đến đánh vây. Bá Vành thua
chạy về giữ Trà Lũ. Thế lực mạnh. Triều đình phải huy động thêm
quân đội Thanh, Nghệ và kinh thành ra đốì phó, trang bị nhiều
thuyền và súng đạn chia làm nhiều đạo tấn công các mặt, vây bắt
được Bá Vành và đồng đảng 765 người.
Xét đám quân này chỉ là nông dân nghèo đói đi theo Bá Vành
chống đôl nên chỉ một sô" người cầm đầu bị đem hành hình, còn thì
Nguyễn Công Trứ dùng làm nhân công khai thác vùng bãi biển
lập ra hai huyện Kim Sơn và Tiền Hải.
LÊ DLÍY LƯƠNG - Gia Long lấy Bắc Hà, mua chuộc con cháu nhà
Lê, ngán ngừa mưu đồ nổi dậy, phong Lê Duy Hoán, cháu vua Lê
Hiển Tông, tước Diên Tự công, cấp cho 1 vạn mẫu ruộng ở Thanh Hoa
dùng vào việc thờ tự vua Lê. Năm 1816, Duy Hoán bị bắt giết. Sang
thòi Minh Mệnh, Lê Duy Lương, con thứ hai Duy Hoán, trốh tránh ở
vùng Ninh Bình, Hoà Bình, dựa vào các lang đạo họ Đinh, họ Quách,
năm 1833, khởi binh chống lại triều đình, xưng là Đại Lê hoàng tôn,
cùng với các thố’ ti Quách Tất Công, Quách Tất Tế, Đinh Thế Đức,
Đinh Công Trinh, đánh phá các phủ huyện, chiếm giữ 3 châu huyện
Lạc Thổ, Phụng Hoá và Yên Hoá. Lại sai quân vây thành Hưng Hoá.
Minh Mệnh sai tổng đốc Nghệ Tĩnh Tạ Quang Cự và tổng đốc Thanh
Hoa Nguyễn Văn Trọng đem quân ra đánh Ninh Bình.
441
