Page 436 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 436

sự GIẾT HẠI CÔNG THẦN -  Cũng  như  mấy vua khai  quốc khác,
       Gia Long giết hại công thần.
            Nguyễn  Văn  Thành,  người  gốc  Thừa  Thiên  ở  Gia  Định  sớm
       theo  phò,  lập  nhiều  công lớn,  đứng đầu hàng công thần,  từng làm
       tổng  trấn  Bắc  Thành  giữ  miền  này  yên  trị.  Có  học  thức,  lại  từng
       làm  tổng  tài  soạn  sách  luật  và  quôh  sử.  ông  có  người  con  là
       Nguyễn Văn Thuyên,  đỗ cử nhân,  hay làm  thơ giao du với các văn
       sĩ.  Nghe  nói  Thanh  Hoa  có  Nguyễn  Văn  Khuê  và  Nguyễn  Đức
       Nhân  có  văn  tài,  làm  thơ  gửi  ra,  có  câu:  “Thư  hồi  nhược  đắc  sơn
       trung  tể,  tá  ngã  kinh  luân  chuyển  hoá  ky”  dịch  Nôm  là;  Sơn  tể
       phen  này  dù gặp  gở,  giúp  nhau xoay chuyển hội cơ này.  Đây là lời
       người thiếu niên ngông nghênh. Thế mà bị kết tội làm phản.  Triều
       thần  kể tội Văn Thành.  Một hôm bãi  triều,  ông chạy theo bám  áo
       Gia  Long  xin  cứu.  Gia  Long  giật  áo  ra  đi.  Văn  Thành  phải  uôLg
       thuốc tự tử.  Người con phải tội chém.
            Đặng  Trần  Thường  người  Chương  Đức  (Chương  Mỹ,  Hà
       Đông), có tài văn học, vào Gia Định lập công,  được phong đến chức
       thượng  thư  bộ  binh.  Làm  sắc  phong  cho  Hoàng  Ngũ  Phúc,  tướng
       nhà Trịnh,  làm phúc thần nên phải tội chém.  Được tha,  sau bị bới
       những việc khi ra  coi tào binh ở Bắc Thành,  đã chiếm  giữ  đầm  ao
       và  ân  lậu  đinh  điền,  v.v...  lại  bị  bắt  phải  tội  giảo.  Khi  bị  giam
       trong  ngục,  Đặng  Trần  Thường  có  làm  bài  Hán  vương  tôn  phú
       bằng quốc âm, tự ví mình như Hàn Tín.
            LOẠN  LẠC  TRONG  Nước:  -  Ngay  từ  khi  Gia  Long  vừa  mới  lên
       ngôi,  dân  chúng  không  được  hưởng  thanh  bình,  có  những  vụ  nổi
       dậy  ở vùng  đồng bằng  Bắc  Thành,  rồi  lan  rộng  ra.  Trong  18  năm
       triều  Gia  Long,  có  đến  50  cuộc  nông  dân  nổi  dậy.  Riêng  5  năm
       đầu,  tổng trấn  Bắc  Thành phải  mở trên  30 cuộc tiễu  phạt,  ở vùng
       Sơn Nam và  Hải Dương.  Từ những năm  1807,  1808,  có nhiều cuộc
       nôi  dậy  có  quy  mô  lớn.  Những  năm  CUỐI  triều  Gia  Long  đã  manh
       nha  mấy  vụ  nổi  dậy  to  lốn,  sang  triều  Minh  Mệnh  mới  bùng  nổ
       mạnh mẽ.
            LUẬN  VỀ  yU A  GIA  LONG  -  Gia  Long  khuất  năm  1819,  thọ  59
       tuổi, làm vua  18 năm,  miếu hiệu Thế Tổ Cao hoàng đế.
            Gia  Long tài  trí,  khôn  ngoan,  rất bền chí,  suô"t 25  năm  chiến
       đấu gặp nhiều tai nạn mà không ngã lòng, lại biết dùng người anh
       tài giúp việc dựng lại nghiệp cũ, lại thông nhất được đất nước từng
       bị chia cắt gần 300 năm.  Phải thừa nhận công cuộc thống nhất đất
       nước là sự nghiệp lớn lao  đáng khen.

       436
   431   432   433   434   435   436   437   438   439   440   441