Page 418 - Việt Sử Kỷ Yếu

Qua tháng 7 âl năm ấy (1788), Phúc Ánh đem quân về đóng ở
Ba Giồng, chia quân đánh Bát Tiên thuộc Vĩnh Long, Trấn Định
và Thân Lung, sai Tôn Thất Hội và Võ Tính đánh đôc chiến Tây
Sơn Lê Văn Minh ở đồn Ngũ Kiều, đốt phá cả đồn trại, bắt được
tướng sĩ rất nhiều. Lại có tướng Nguyễn Văn Nghĩa phá được
quân Tây Sơn ở Lộc Dã (Đồng Nai). Chuấn hị tấn công thành Gia
Định, Phúc Anh bô" trí quân lực ở các nơi rồi tiên quân đên Nghi
Giang. Phạm Ván Tham lập đồn luỹ chông lại, nhưng thế cố, bị
đánh mặt trước và chẹn lôi sau, phải trôn tránh chạy về cửa biến
Cần Giờ. Tháng 8, Phúc Anh chiếm lại được thành Gia Định, vào
thành chiêu an trăm họ phong thưởng tướng sĩ, sai tướng đi đánh
Văn Tham. Bấy giờ, Văn Tham dựa vào người Chân Lạp đê ẩn
náu. Dụ hàng Văn Tham không được, Phúc Anh ra lệnh đóng giữ
các cửa biển để chặn đường. Sang nám 1789, Văn 'Pham ở Ba Thắc
đem binh xuông thuyền, định chạy ra biển (ịuy Nhơn nhưng bị Lê
Văn Câu, Tôn Thất Hội, Võ Tính, Nguyễn Văn Trương hỢp binh
lại đánh ở Hồ Châu. Ván Tham không phá được vây, lại phải lui
về Ba Thắc. Văn Tham chờ đợi mãi, không thấy vua Tây Sơn cứu
viện, liệu thế giữ không nổi, lại vì có kẻ phản bội nên cùng thế
phải đem binh ra hàng. Được ít lâu, bị tội phái giết.
Từ đó, toàn bộ đất Gia Định thuộc về Phúc Anh.
Nhà Tây Sơn đánh lấy và cai trị miền nam (,xứ Gia Định) chỉ
trong thòi gian ngắn, không lập được công nghiệp to lớn có ảnh
hương đến chính trị, ngoài vụ Nguyễn đại phá quân Xiêm La,
không được lòng dân chúng khâm phục. Đông Định vương Nguyễn
Lữ cầm quyền thì ngoài thành Sài Côn, các dinh đều không có đủ
tướng giỏi quân nhiều để bảo vệ. Việc hành chính lại dùng nhiều
người cũ đa sô" bọn này còn tưởng nhớ nhà chúa, dung túng các
người phe đảng Phúc Anh hoạt động ngầm trong xứ, thậm chí còn
tùng đảng với họ. Trong tình trạng này, Phúc Anh về nước đánh
chiếm lại toàn bộ miền nam quá dễ dàng, chỉ trong thời gian ngắn
lăm.
vài năm.
PHÚC ÁNH XÂY DựNG L ự c LƯỢNG ở GIA ĐỊNH - Thu phục đưỢc
đất Gia Định rồi, Phúc Ánh xây dựng lực lượng, biến vùng Gia
Định thành căn cứ tiến hành phản công lật đố Tây Sơn, thi hành
mọi biện pháp về hành chính, quân sự, kinh tế, xã hội.
Về mặt hành chính, Phúc Ánh tiến quân đến dau lập chính
quyền, đặt quan cai trị, chia địa giới 3 dinh Trấn Biên, Phiên
Trấn, Long Hồ. ơ giữa là dinh Trưởng Đồn (Định Tường) vói các

418
1