Page 203 - Việt Sử Kỷ Yếu

Lê Quý Ly có hai người cô lấy vua Minh Tông: Minh Từ sinh
Hiến Tông và Nghệ Tông; Đôn Từ sinh Duệ Tông. Nghệ Tông tin
dùng, phong làm xu mật đại sứ, lại gả Huy Ninh công chúa cho,
ban tước Trung Tuyến quốc thượng hầu.
VIỆC NHƯỜNG NGÔI CHO CUNG TUYÊN VƯƠNG - Lên ngôi đưỢc 6
tháng, Nghệ Tông sách lập em Cung Tuyên vương Kính làm thái
tử. Sau hai năm, nhường ngôi, về phủ Thiên Trường làm thái
thượng hoàng, không lập con, lại lập em, được khen là sáng nghĩa
thế thứ trao truyền. VSTGCM cho là chẳng qua trước nhò em mới
được nưốc nên nhớ công ấv, muôn cùng hưởng phú quý.

TRẤN DUỆ TÔN(Ỉ 1373 - 1377 huý KÍNH (1337 - 1377)

Niên hiệu: Long Khánh

Năm 1373, thái tử Kính lên ngôi, tục hiệu Trần Duệ Tông.
VIỆC CHÍNH TRỊ - Duệ Tông tinh quyết đoán. Bấy giò quân
Champa thường hay sang cướp phá mãi. Duệ Tông quyết tâm
đi đánh phục thù, hạ chiếu luyện tập quân lính, đóng chiến
thuyền, đặt thêm quân hiệu, tích trữ lương thảo phòng chinh
chiến, cử Lê Quý Ly làm tham mưu quân sự. Bắt dân sửa sang
đường xá từ Cửu Chân (Thanh Hoa) đến huyện Trà Hoa (Kỳ
Anh, Hà Tĩnh).
Đôi châu Diễn làm lộ; châu Hoan làm các lộ Nhật Nam, Nghệ
An nam, bắc, trung; phủ Lâm Bình làm phủ Tân Bình.
VIỆC THI CỬ - Tuy lo nhiều về võ bị, Duệ Tông không quên việc
văn học. Năm 1374, mở khoa thi tiến sĩ, lấy 30 người đỗ.
VIỆC ĐI ĐÁNH NƯỚC CHAMPA - Năm 1376, quân Champa
lại sang cướp phá Hoá Châu. Duệ Tông quyết định thân
chinh sang đánh nước ấy. Triều thần nhiều người can ngăn.
Trung tán đại phu Lê Mịch tâu: Viễn chinh là việc lớn và
nguy hiểm. Vua không nên vì giận riêng, tướng suý không
nên vì lập công mà khởi binh. Nội nạn mối bình, thương tích
chưa lành, không nên hưng sư. Ngự sử đại phu Trương Đỗ
cũng can, ba lần dâng số, bị Duệ Tông gạt đi, bèn treo mũ bỏ
về. Duệ Tông sai quân dân Nghệ An, Thanh Hoa vận tải 5
vạn hộc lương vào Hoá Châu, rồi rước thượng hoàng lên
duyệt binh ở Bạch Hạc.
Sử chép: Năm 1376, Chế Bồng Nga đem công 15 cân vàng.
Trấn thủ Hoá Châu Đỗ Tử Bình lấy đi, dâng sớ nói dôi rằng Chế

203