Page 208 - Việt Sử Kỷ Yếu

LUẬN VỀ VUA TRẦN HIÊN - Đê Hiễn đem tiền đi chôn dấu, rước
thần tượng các lăng về An Sinh, chí biển tiểu, tự tiện giết Quan
Phục hầu là kém suy xét, 11 năm ở ngôi không làm nên được sự
nghiệp gì, lại làm vua có nhiều phương tiện mà trong việc mưu giết
Quý Ly kém thận trọng kín đáo, để tiết lộ, không phải là trí, nhưng
chết thảm, tình cũng có phàn nào đáng thương. Vua hèn này nếu có
trừ được Quý Ly thì cũng chẳng làm nên trò trốing gì. Không có Quý
Ly ấy thì cũng có Quý Ly khác tranh quyền cướp nước.

TRẤN THUẬN TÔN(Ỉ 1388 - 1398
huý N(ỈUNG (1378 - 1399)

Niên hiệu: Q uang Thái

Năm 1388, Nghệ hoàng truất phế và giết đế Hiễn, lập người
con út Chiêu Định vương Ngung lên thay, tục hiệu vua Trần
Thuận Tông.
Nghệ hoàng có nhiều con lớn, không lập ai, lại lập người con
út mới 11 tuổi trong khi mình đã già, u mê nghe theo Quý Ly. Giết
đê Hiễn đã là ngu tối, đến việc lập trẻ con thì thực không còn trí
khòn nữa.
LOẠN LẠC TRONG N ư ớ c - Bấy giờ tình hình nước nhà rất bi
thảm. Nhà Minh phương bắc sách nhiễu hết điều nọ đến điều kia.
Người Champa phương nam thường hay sang cướp phá. Trong
triều, Quý Ly chuyên quyền, lấy chân tay cho cai quản quân đội
để vây cánh. Ngoài cõi, nhiều đám giặc nổi lên.
0 Thanh Hoa có Nguyễn Thanh mạo xưng là Linh Đức vương
(đê Hiễn) đi lánh nạn, tụ tập nhiều người ở Lương Giang (sông
Chu), được một sô" dân chúng tin theo.
Lại có Nguyên Kỵ ở Nông Công, xưng là Lô vương, kéo bè lũ
đi cướp phá.
ỏ Quốc Oai (Sơn Tây), người thầy chùa Phạm Sư ồn nổi lên,
xưng danh hiệu lón, cùng Nguyễn Mại, Nguyễn Khả Hành, đem
quân xâm phạm kinh sư năm 1389. Nghệ hoàng và Thuận Tông
bỏ chạy sang Bắc Giang. Bọn Phạm Sư ôn vào được Thăng Long,
ở ba ngày rồi rút về Quốc Oai. Thống tướng Hoàng Phụng Thế
đang đóng quân ở Hoàng Giang chống nhau vói quân Champa,
nghe tin Phạm Sư ồn phạm kinh sư, đem quân vể đánh, bắt được
bọn ấy, giết đi, tha những người bắt hiếp theo giặc khỏi tội.

208