Page 207 - Việt Sử Kỷ Yếu

NHÀ MINH SÁCH NHIÊU - Bấy giò nhà Minh đã bình định
Trung Quốc. Minh Thái Tổ có ý dòm ngó nước ra, thường sai sứ
sang sách nhiễu. Năm 1384, đòi cấp 5.000 hộc lương cho quân Vân
Nam. Quan quân vận tải có nhiều người chết vì lam chướng. Năm
1385, lại đòi 20 tăng nhân đưa về Kim Lăng. Nghệ hoàng phải
dâng Tuệ Tĩnh thiền sư Nguyễn Bá Tình thánh tổ thuốc nam.
Năm 1386, đòi các cây quý: cau, vải, nhãn, mít. Các cây này không
chịu được rét, chết cả.
NGHỆ HOÀNG THÂT CHÍNH - Nghệ hoàng giữ quyền chính
nhưng việc gì cũng do Lê Quý Ly. Triều thần thì những kẻ xu
nịnh, ai lo thân nấy. Việc nước lâm nguy không ai nghĩ đến. Trần
Nguyên Đán, người tôn thất, thấy quốíc chính rã ròi, cáo quan về
nghỉ. (Nguyên Đán là chắt thượng tướng Quang Khải, có tài làm
văn thơ, thông lịch pháp). Nghệ hoàng một hôm đến thăm, hỏi
hậu sự. Nguyên Đán tâu: Xin bệ hạ thò nhà Minh như cha, yêu nước
Chăm như con thì quốc gia sẽ không việc gì, mà lão thần chết cũng
không hẩm. Ây là chỉ bàn những chuyện làm đầy tớ mà thôi, chứ
không có chí muốn cho nưóc mình cường thịnh. Nguyên Đán biết
rằng Quý Ly rồi tất sẽ cướp ngôi nhà Trần, bèn xin kết thông gia, để
tránh tai vạ. Quý Ly đem người con riêng vỢ gả cho Mộng Dữ, con
trai Nguyên Đán. Vì thê nên sau nhiều người họ Trần bị hại, mà con
cái Nguyên Đán vẫn hưởng phú quý, làm quan.
Nghệ hoàng mò mịt, không biết ai trung ai nịnh, vẫn tin
tưởng Quý Ly hết lòng. Năm 1381, ban cho gươm và cò, có đề chữ:
Văn võ toàn tài, quân thần đồng đức. Quý Ly làm thơ Nôm, tạ ơn.
ĐẾ HIÊN BỊ HẠI - Năm 1381, đê Hiễn dụ quan Phục hầu đại
vương Húc (con trưởng hoàng thượng) đến, đem giết, không kể tội.
Năm 1388, thấy Quý Ly chỉ thắng được vài trận nhỏ mà lên
mặt kiêu ngạo, Nghệ hoàng lại cứ tin tưởng, nên lo ngại, muốn trừ
bỏ đi đế khỏi gây hoạ về sau, bàn mưu với thái uý Ngạc (con thứ
thượng hoàng) và Lê A Phụ. Vương Nhữ Mai hầu vua đọc sách tiết lộ
việc ấy. Quý Ly vào khóc vối Nghệ hoàng: cổ lai chỉ có bỏ cháu nuôi
con, không ai bỏ con nuôi cháu. Nghệ hoàng hạ chiếu trách tính trẻ
con, có ý hại công thần làm nguy xã tắc, giáng làm Linh Đức đại
vương, đem giam ở chùa Tư Phúc. Tờ chiếu ban ra, có mấy tướng
Nguyễn Khản, Nguyễn Văn Nhi, Nguyễn Na, Lê Lặc, Nguyễn Bát
Sách toan đem quân vào nhà giam cướp vua ra. Nhưng đế Hiễn viết
hai chữ “giải giáp” và không cho được trái mệnh thượng hoàng. Sau
đế Hiễn bị thắt cổ chết. Bọn Lê Á Phu đều bị giết cả.

207