Page 202 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 202
đến Đông Bộ Đầu. Nhật Lễ ra nghênh tiếp, tạ tội lạy xuống. Vua
còn ôm lấy mà khóc. Cung Tuyên vương tuốt gươm thét bắt Nhật
Lễ, giam ở phường Giang Khẩu, rồi giết đi.
TRẤN N(ỈHỆ TÔNG 1370 - 1372
huý PHỦ (1321 - 1394)
Niên hiêu: Thiệu Khánh
Tháng 11 âl năm 1370, tôn thất và trăm quan Cung Định
vương Phủ lên làm vua, tục hiệu vua Trần Nghệ Tông.
Lên ngôi, Nghệ Tông đại xá tù phạm, ban thưởng cho các người
có công nối lại quốc tộ, bắt giết Trần Nhật Hạnh tùng đảng với Nhật
Lễ. Nghệ Tông tính hoà nhã, có đời sổhg đơn giản, tự ý giảm bỏ cao
sang, chỉ dùng đồ sơn đen, không trang hoàng vàng son màu đỏ, có
phạm lầm tin dùng gian thần Đỗ Tử Bình, nhất là Lê Quý Ly. về
chính trị, theo điều lệ Khai Thái (1324 - 1328) của Minh Tông, bỏ các
sự thay đổi của Dụ Tông, chính sự tệ hại do bọn bày tôi tu liêm (ráo
riết bắt dân chúng đóng góp để có lợi cho người trên) bày ra, bãi phép
sa châu tiệt cước (chiếm đất mới bồi ban cho tôn thất và công thần).
CHẾ BỒNG NGA XÂM PHẠM KINH THÀNH - Năm 1368, vua
Champa Chê Bồng Nga sai sứ sang đòi đất Hoá Châu. Khi Nhật
Lễ bị giết, người mẹ đẻ chạy thoát sang Champa, xui Chế Bồng
Nga đem quân sang đánh. Bấy giò việc võ bị bỏ sơ khoáng từ lâu,
biên giới kém phòng bị, quân Champa vượt biển vào cửa Đại An,
kéo đến kinh thành. Vua tôi chạy sang Đông Ngàn. Người Chăm
vào thành, bắt con trai con gái, cướp của ngọc lụa, đốt cung điện.
Đây là lần đầu quân Champa vào được Thăng Long và từ đấy
thường một vài năm lại sang cướp phá.
Khi trở về, cung khuyết bị tàn phá. Nghệ Tông lấy người
trong tôn thất sửa sang xây dựng lại qua loa, đơn giản, không
phiền đến sức quân dân.
Đỗ TỬ BÌNH - LÊ QUÝ LY - Nghệ Tông vô tài, nhu nhược, không
quyêt đoán được gì, lại kém sáng suôd, tin dùng mù quáng kẻ gian
nịnh Đỗ Tử Bình, nhâd là người ngoại thích Lê Quý Ly.
Tử Bình ít tài năng, tham lam, chỉ khéo đón chiều ý các vua
mà lĩnh chức lớn. Do chức ngự tiền học sinh nàm 1348, được bổ
dụng thị giảng. Năm 1367, làm phó thống quản đi đánh Champa
bị thua. Nghệ Tông cử làm hành khiển, tham mưu quân sự. Y làm
hại nhà Trần không ít.
202
