Page 138 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 138
Năm 1253, sai đắp đê sông thuộc lộ Thanh Hoa.
PHÁP LUẬT - Năm 1244, Thái Tông định lại luật pháp. Bộ
hình luật này thất truyền. Theo Phan Huy Chú thì phép đặt ra
thời ấy nghiêm ngặt lắm: Phạm tội trộm cắp phải chặt tay, chặt
chân hay cho voi dày.
VIỆC HỌC HÀNH - Việc học hành được mỏ mang. Nhà Lý trước
đã mở khoa thi nho sĩ. Qua nhà Trần, năm 1232, mở khoa thi thái
học sinh (tiến sĩ), chia ra làm ba giáp cao thấp. Năm 1247, lần đầu
tiên đặt ra tam khôi: Trạng nguyên,.bảng nhãn, thám hoa. Cũng
năm ấy, mở khoa thi tam giáo: Nho, Thích, Lão đều được trọng cả.
Năm 1253, tô tượng Chu công, Khổng tử, 4 á thánh và 72 hiền.
Lập Quốc học viện giảng Nho học và các giảng võ đường huấn
luyện võ nghệ.
QUAN CHÊ - Quan chê được sửa sang lại. Có tam công, tam
thiếu, thái uý, tư mã, tư đồ, tư không, là ván võ đại thần. Tể tướng
thì có tả, hữu tướng quốc, thủ tướng, tham tri. Văn giai có các bộ
thượng thư, thị lang, lang trung, viên ngoại, ngự sử... nội chức. Võ
giai có phiêu kỵ thượng tướng quân, cẩm vệ thượng tướng quân,
kim ngô đại tướng quân, vũ vệ đại tướng quân, phó đô tướng
quân... là nội chức. Kinh lược sứ, phòng ngự sứ, thủ ngự sứ, quan
sát sứ, đô hộ, đô thống, tổng quản... ngoại chức.
Quan lại 10 nám được thăng một hàm, 15 năm một chức.
Số quan lại tuy nhiều nhưng vua quan thân cận nhau. Khi
vua đãi yến, các quan uông rượu xong, dắt tay nhau múa hát,
không giữ phép nghiêm khắc như những đòi sau.
BINH CHÊ - Việc binh mỗi ngày một chỉnh đôK thêm. Mọi
tráng binh trong nước đều phải đi lính cả. Sau khi được luyện tập
đầy đủ thì cắt phiên nhau: lớp tại ngũ, lớp về làm ruộng. Các thân
vương được quyền chiêu tập binh sĩ, có dưới trướng một sô" quân
đội. Bấy giờ, nước ta có khoảng 20 vạn quân để chông ngoại xâm.
VIỆC SÙNG ĐẠO PHẬT - Thái Tông rất sùng đạo Phật, từng đúc
350 quả chuông đồng. Sử gia nhà nho Ngô Sĩ Liên chê là phí tài
nguyên vào việc vô ích.
VIỆC ĐI ĐÁNH NUỚC CHAMPA - Vua Champa có sai sứ sang
công lễ vật đơn bạc. Người Chăm lại hay dùng thuyền nhỏ sang
cướp phá vùng Thanh, Nghệ, Tình. Triều đình Champa còn lăm le
đòi đất đã nhượng. Đe ra uy trước, nám 1252, Thái Tông cử Khâm
Thiên vương Nhật Kiểu giữ nước, thân hành đem quân sang đánh
Champa, vào tận kinh đô, thắng trận lớn, bắt được vỢ vua nước ấy
138
