Page 142 - Việt Sử Kỷ Yếu

làm việc công mới phân thứ tự theo lễ phép. Anh em là xương thịt
rất thân, gặp buổi lo thì cùng lo, gặp lúc vui thì cùng vui. Các
vương hầu ai cũng hoà mục, kính sỢ. Nhà Trần thu được nhiều
hiệu lực của người trong tôn thất công cuộc kháng Nguyên do ở
điều này.
Việc nước thì suốt trong 21 năm ở ngôi, Thánh Tông lo giữ
gìn thanh bình cho dân chúng được an cư lạc nghiệp, không có
giặc giã.
VIỆC VẢN HỌC - Việc học hành được mở mang. Hoàng đệ Trần
ích Tắc học vấn uyên bác, có tài văn chương, mở học đường bên
hữu phủ đệ, cấp cơm áo cho sĩ phu đến học tập. Danh nho Mạc
Định Chi từng học ở trường này. Bọn Bùi Phỏng 20 người đều
được dùng giúp ích cho đời.
Thánh Tông kén học trò, lấy người có tài năng bổ vào giữ việc
tại quán, các, sảnh, viện. Mở kỳ thi kén lại viên bằng cách thư toán
(giữ sổ sách), cho người hiền lương thông hiểu kinh sách làm tu
nghiệp Quốc tử giám. Chính bản thân Thánh Tông cũng là thi sĩ.
Bộ Đại Việt sử ký gồm 30 quyển do Lê Văn Hưu khởi công
soạn từ đòi vua Thái Tông, chép từ Triệu Vũ đế đến Lý Chiêu
Hoàng, năm 1272 hoàn thành. Nước ta có quốc sử khởi đầu từ đây.
Nguyên bản nay không còn lưu truyền nhưng là tài liệu cho sử gia
về sau.
VIỆC LẬP CÁC ĐIỂN TRANG - Thánh Tông cho các vương hầu,
công chúa, phò mã, cung tần, chiêu tập những người xiêu tán
không có sản nghiệp, làm nô tỳ để khai khẩn ruộng hoang lập làm
điền trang. Vương hầu có điền trang bắt đầu từ đấy - năm 1266.
Sự việc này gây cơ sở cho con cháu tôn thất, lại có công việc làm
cho người vô sản.
VIỆC NGOẠI GIAO - Nước Champa từ ngày thua trận năm
1252, sỢ uy, thường sang công, các năm 1265, 1266, 1267, 1270,
1273. Có hai lần cống voi trắng. Bấy giò có sự dễ dàng với
Champa, mưu việc liên minh chông Mông cổ.
Thánh Tông vẫn giao hảo với nhà Tông. Năm 1262, Tống Lý
Tông phong Thánh Tông làm An Nam quốc vương và gia phong
Thái Tông làm đại vương.
Sau nhà Tông bị người Nguyên đánh dồn dập, có những
người TôAg chạy sang quy phụ. Thánh Tông đều thu nạp, lại
dùng một số binh sĩ TôAg vào đội Tông binh, (sau này họ tham
chiến chông Nguyên đắc lực). Một sô" dân buôn đem các thứ
142