Page 147 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 147
phách, giết chóc khủng khiếp. Đến đòi con là Oa Khoát Đài
(Agotai) diệt hẳn nước Kim, xâm nhập Nga, rồi đánh Hung, Ba
Lan, Tiệp đập tan đội kị binh Tô Tông hên quân Ba Lan và Đức.
Các triều đình Tây Âu đều xôn xao. Đến đòi Mông Kha (Mongke)
cũng tài cao về chính trị và quân sự. Kinh đô đóng ở Thượng Bộ
(Chang Tou), sai em Hôd Tất Liệt (Koubilai) đi đánh Nam Tống,
em Hạt Lỗ (Houkegen) đi đánh Ba Tư và các nước Á Rập.
Trong khi Hốt Tâd Liệt chiếm xong Tứ Xuyên, kéo quân đánh
Tống ỏ Hàng Châu thì tướng của y là Ngột Lương HỢp Đài
(VVouleangotai), năm 1253, đánh chiếm nước Đại Lý (Nam Chiếu cũ).
PHÁ QUÂN MÔNG CỔ
XÂM LẢNG LẦN THỨ NHẤT 1257 - 1258
Bình định xong nước Đại Lý, Nguyên Hiến Tông Mông Kha
sai Ngột Lương Hợp Đài đem quân sang đánh nước ta, để vừa
chiếm đất, vừa lấy đường tiến đánh vào hậu cứ nhà Tông. Quân số
giặc khoảng độ 3 vạn.
Tháng 8 âl năm 1257, nghe tin quân Mông cổ sửa soạn sang
đánh nước ta, chủ trại Quy Hoá Hà Khuất, cáo cấp về triều. Trần
Thái Tông sai tả hữu tướng quân đem quân thuỷ bộ lên ngàn giữ biên
giối tây bắc theo sự tiết chê của Trần Quốc Tuấn, đóng quân ở Thuỷ
Vĩ (Lao Cai). Một mặt truyền lệnh cho toàn quân toàn dân chuẩn bị
kháng chiến, rèn đúc vũ khí, đóng thuyền chiến, xe vận tải, chỉnh đôh
hàng ngũ binh sĩ, may quân phục, thu góp lương thảo.
Ngột Lương Hợp Đài sai sứ sang dụ triều đình ta theo phục
Mông Cố và cùng chúng đi đánh Tông. Thái Tông không chịu, bắt
giam sứ giả, luôn hai lần. Thái Tông tự làm tướng, đóng quân ở
Bình Lệ Nguyên, bến sông Hồng bên dưới ngã ba Hạc, nay là xã
Tam Canh giáp giới hai tinh Vĩnh Yên và Phúc Yên, ngăn giặc.
Không thấy sứ giả trở về, tướng Mông Cô kéo quân sang
đánh nước ta, hai đạo cùng tiến. Đông đạo vượt ải Hà Dương (Hà
Giang) theo dòng Thanh Giang (sông Lô) qua Tuyên Quang đi
xuông. Tây đạo, đông điic hơn, theo đường sông Thao (thượng lưu
sông Hồng) xâm nhập Thuỷ Vĩ, khí thế rất mãnh liệt. Trần Quốic
Tuấn ít quân, địch lại không nổi, rút quân về mạn Sơn Tây, bảo
toàn lực lượng. Giặc hỢp quân hai đạo ở Việt Trì, kéo xuống đóng ở
hữu ngại sông Hồng. Ngày 12 - 12 âl vượt sông sang đánh, thế
hung dữ. Thái Tông tự đi dẫn đầu, xông pha trận mạc. Tướng Lê
Tần tức Lê Phụ Trần lúc nào cũng theo sát bên mình hộ vệ vua.
147
