Page 146 - Việt Sử Kỷ Yếu

p\ià GIỢC m à NGUYÊN

sơ Lược LỊCH sử ĐẾ Qưổc MÒNG cổ

0 phía bắc Trung Quôh có dân tộc Mông cổ khoảng thượng
lưu Hắc Long giang (Amour) sông du mục, hung tỢn, háo chiến,
người nào cũng giỏi võ nghệ, đánh đao bắn cung tài. Lại có được
giống ngựa Hồ sức dẻo dai, ăn ít, cỏ vàng lá úa cũng đủ. Bộ đội
thường là quân kỵ, hàng ngũ sắp đặt rất khuôn phép, trật tự,
thành thạo nghề chiến đấu.
Tiền thân là nước Hung Nô. Thòi Chiến Quốc, hay sang cướp
ở các nước Triệu, Nguy. Tần Thuỷ Hoàng kiêm tính sáu nước, mà
không chiến thắng được Hung Nô, lại còn sỢ Hung Nô sang đánh,
nên mối xây Vạn Lý trường thành. Các triều Hán, Đường vẫn coi
Hung Nô là mốì lo ngại. Thế kỷ V, tướng Hung Nô A Đê Lạp
(Attila) đánh sang tận Tây Au. Nơi nào ngựa Attila đi qua, cỏ
không mọc được nữa. Thế kỷ XII, người Nữ Chân Mãn Châu diệt
nước Liêu, chiếm miền bắc Trung Quốc, lập nên nước Kim, mà
không thắng nổi Hung Nô. Tù trưởng Hợp Bất Lạc trỗi dậy, tổ
chức quân đội mạnh, khởi thuỷ dựng nên quốc gia Mông cổ. Nưốc
Mông Cố gồm 30 sắc dân, có sắc dân Thát Đát đông người và hùng
mạnh hơn cả. Nhiều người quen gọi mọi người Mông cổ là Thát
Đát (Tartare).
Cuối thế kỷ XII sang thế kỷ XIII, các sắc dân Mông cổ tôn tù
trưởng Thát Đát là Thiết Mộc Chân (Témoudjine) làm thủ lĩnh.
Thiết Mộc Chân, anh hùng siêu việt, dựng Mông cổ thành đế quốc
trung ương tập quyền hùng mạnh. Toàn dân nam giới từ lõ đến
70 tuổi đều phải tòng quân, lấy chiến tranh làm nghề nghiệp.
Chiến thuật là thần tổc, xuất kỳ bất ý. Càng đánh càng thắng,
càng thắng càng đánh nữa, chẳng bao lâu chiếm được cả vùng
Trung Á cùng Ba Tư, sang đến đông bắc châu Âu. Năm 1206,
xưng là Thành Cát Tư Hãn (Gengis Khan), tức Đại hoàng đế
Mông Cổ. Sau diệt nước Tây Hạ, đánh lui người Kim xuôAg Biện
Kinh, lại dẹp bộ lạc Nài Mãn, chiếm khu vực rộng lốn từ Altai đến
Oural, diệt nước Hồi Hồi, phá nước Khâm Sát giáp Nga, rồi tiến
vào Nga, đánh bại quân đội Nga, bắt sống các vương công, phá

146