Page 308 - Việt NamVăn Minh Sử
P. 308
Ta tất nhận ra mức độ kính phục các thiền sư Giao Châu của các
quan lại đô hộ đã phải thế nào? Và khi đã có sự kính phục ấy, thì xung
quanh cái chùa, nơi các thiền sư tu hành, dân chúng ở các làng mạc đã
được dễ thở ra như thế nào?
CẢI TỐ NỀN HÀNH CHÍNH; ĐẶT AN NAM Đ ỏ HỘ PHỦ
Người Việt có một thành kiến đối với chế độ cai trị hà khắc của
Trung Hoa nên đã cho danh từ đô hộ một nội dung là đè ép. Thực ra thì
đô chỉ là đô hội và ÌÌỘ là một ấp, một huyện. Cả danh từ dã chỉ một tổ
chức hành chính để cai trị cái xứ. mà kể từ 697, đổi gọi là An Nam, nghĩa
là cõi Nam dã yên ổn.
An Nam dô hộ phủ dời Đường gồm có 12 châu và 59 huyện.
Mười hai châu ấy là:
1. Giao Châu gồm Hà Nội, Bắc Ninh, Nam Định tất cả 8 huyện.
2. Phom> Clìâu gồm Sơn Tây, Vĩnh Yên cho đến các châu miền
thượng du phía Tây sông Hồng dến Vân Nam tất ca có 5 huyện.
3. Trường Cháu gổin Ninh Bình miền núi giữa Nam Định, Thanh
Hoá, có tất cả 4 huyện.
4. Ái Châu nay là Tlianh Hoá (Cửu Chân, Nhật Nam) tất ca có 4 huyện.
5. Hoan Châu nay là Hà Tĩnh (Việt Thường) tất củ có 4 huyện.
6. Dicn Châu nay là Nghệ An, tất cá có 7 huyện.
7. Phúc Lộc Châu phía Đông Nam Nghệ An có 3 huyện.
8. Lục Cháu nay là Lạng Sítn đến Quảng Yên (Ô Diên) tất ca có 3 huyện.
9. Thang Châu nay là Tuyên Quang tất cá có 3 huyện.
10. Chi Châu nay là Hưng Hoá tất cả có 7 huyện.
11. Vũ Nga Châu nay là Thái Nguyên tất cả có 7 huyện.
12. Vũ An Châu nay ở trong tỉnh Quảng Yên lất cả có 2 huyện.
So với guồng máy hành chính trước dấy kể từ nhà Hán thì Giao
Châu chỉ gồm có 3 quận: Giao Chí với 10 huyện, Cửu Chán với 7 huyện
và Nhật Nam với 5 huyện (cộng là 3 quận 22 huyện). Nay dất hẹp di, mâì
gần hết quận Nhật Nam cho Lâm Âp, mà quận (đổi gọi là Châu) và huyện
thì nhiều hơn lên.
Như vậy, chính là dể giảm bớt quyền dịa phương đi cho đô hộ phủ
dẻ tập trung quyền hành về trung ương. Nhân số các viên chức lại thuộc
cũng tăng gia về việc hành chính b(5t trì trệ. Mà quân đội cũng bớt xông
xáo vào các làng hà hiếp dân khi có các quan cai trị ở gần. Rất có thổ còn
có người địa phương có học và làm lại thuộc hoặc giữ một chức việc gì ở
các huyện nhỏ.
320
