Page 240 - Việt NamVăn Minh Sử

Những tăng nhân có thể đã lập tu viện, giữ việc tổ chức các lễ cầu kinh và
tiếp xúc với tín đồ để giáng kinh thuyết pháp. Nhưng như trên đã nói, sự
truyền bá Phật giáo của họ rát nhán nha. như hư như thực, không cần đến
hình thức thống kê số người theo đạo mới, vì họ không cần phủi báo cáo
về kết quá của công cuộc truyền đạo. Kết quá đã chỉ đo bằng số chùa do
dán hỷ cúng để xây dựng thêm, sô những chuông, những tượng cũng do
dân hỷ cúng dể đúc thêm tạc thêm mà thôi.
Những tăng nhân này có lẽ cũng chẳng hề đưa ra một mẫu kiến tạo
nào ở chính quốc Ân Độ để bát địa phương phải làm theo đúng y như thế.
Họ cũng đế tuỳ con mắt thẩm mỹ của người ta, tuỳ khả nâng tài chính,
tuỳ trình dộ tiến hoá mà tạo tác. Vì vậy ở mỗi nước, chùa mang sắc thái
riêng, cả quy mô, kiểu thức, cá sắp đặt nơi hậu cung thờ tự.
Thêm một điều ta cần lưu ý là trong những đoàn thuyền giáo đi vàn
du các nước trên cả hành trình, các lăng lữ đã không ấn định chương trình
phủi ngày nào đến, ngày nào đi, cũng không ấn định phải kàm xong việc
này hay việc khác, hoặc phải chờ gặp người này hay người kia để xin ân
huệ này, ân huệ khác. ^
Đến một nơi có thương điếm của người Ân cùng những kiều bào
hiêu dược tiếng họ với sô' dân dông dáo sán sàng nhìn nhận chân lý Phật
giáo thì cổ thê’ dễ dàng công việc cho họ hơn và họ có thể sẽ lưu lại lâu
hơn. Những Ân kiều là những thông ngôn dắc lực của họ. Nhưng ví thử
đến một nơi chưa có gì hết, lại cũng chưa biết nói cả tiếng của người địa
phương ấy nữa, có thể họ chi đi qua. để lưu trong một nhân gian hình ảnh
của một tăng sĩ khất thực, hiền lành, khổng làm hai gì ai cá. Nếu có dịp
thì họ chữa bệnh cho người đau yếu gặp ở trên đường, rồi lại đi mà cũng
không cần nghe một lời cám ơn nào ca. Điều quan trọng là phong độ
người chân tu của họ phai tiết ra một vẻ chân thành từ bi bác ái nào đó, để
người la có thể không nghi ngại mà bằng lòng giao phó sinh mạng thân
nhân mình cho họ chữa bệnh, chứ không phải người xưa cổ lỗ ngây thơ
ngu dại tới chỗ ai khoe có tài chữa bệnh cũng tin liền ngay dâu. Sau một
Vcài lần chữa bệnh có hiệu quả và chiêm nghiệm được, rồi mới dễ, vì
người ta đồn đại khắp nơi dể ihn đón rước họ, xin nhờ họ chữa bệnh hết
cho người này đến người kia mà không cần phải biết tiếng của nhau nữa,
chỉ ra dấu cũng dã thông cảm được với nhau trong những trường hợp ấy.
Đổ rồi họ sẽ ở lại lâu hơn những ngày giờ dã định, mà học tiếng địa
phương và bập bẹ gieo rắc những lời khuyên, để nêu gương những tín
ngưỡng mới và đặt nền móng cơ sở tôn giáo. Điều đó là một duyên may
run rủi cho họ và địa phương ấy gặp nhau. Nhưng ví thử đến một nơi còn

251