Page 232 - Việt NamVăn Minh Sử
P. 232
Biến cố ấy là dân Hung Nô chiếm cứ vùng đất phía Nam Vạn Lý
Trườns Thành của Trung Hoa đã đánh đuổi giống dân Đại Nhục Chi về
phía Tày (165-125 tr. CN) tạo nên một sự xáo trộn đời sống của các
gicing dân quanh vùng Tân Cương. Biên giới của xứ Bactriane thuộc Hy
Lạp bị áp lực nặng nề đến nỗi đường phòng thủ bị vỡ và dân Scythe tràn
vào thì dân Đại Nhục Chi đuổi theo. Thế là dân Scythe mở đường cho dân
Đại Nhục Chi chiếm luôn dấl dai thuộc Hy Lạp ở Bactriane, Aíghanistan,
Baluchistan, ca vùng phía Nam sông Indus và cả ven sông Panjab nữa.
Nhũng bộ lạc Đại Nhục Chi lai Scythe, Tahia, Parthes dặt dưới
quyền điều khiển của bộ lạc hùng mạnh nhất là Kusana, thê là thống trị
Ân Độ và dần dần chiếm hết miền trung tâm châu Á, chiếm hết miền
Đông Ân Độ, hết đồng bằng sông Gange và tiến ca xuống phía Nam dãy
núi Vindhya nữa (vào khoảng nãm 70 tr. CN).
VDA KANISKA (78- 123)
Vị vua trong dòng Kusana hùng cường nhất là Kaniska, trước theo dạo
Bà La Môn (hay đạo thiên thần Zoroastre), sau cũng như A Dục Đế, theo
dạo Phật. Cũng như A Dục Đế, Đại Đê Kaniska bảo trợ giáo hội Phật giáo,
và với dịa vị của một ông vua thiên tử. ngồi giữa đưòng gặp gỡ những nền
văn minh lớn, Đại Đế dã mở thêm các đường truyền đạo cho Phật giáo cả về
phía đông đến Trung Hoa và ca về phía tây đến La Mã nữa.
Ân Độ nhờ dấy trở thành một trục chính của thế giới văn minh trong
một thời kỳ phồn thịnh nhất lịch sử.
Kaniska xây dựng rất nhiều bảo tháp, tôn trọng xá lợi Phật và là
vị Hoàng đế đầu liên dã cho diìc tiền có khắc tượng Phật để lưu hành
trong dân gian. Nghệ thuật ấn pha anh hưởng châu Âu, nhất là Hy Lạp
từ thê' kỷ trước sang thế kỷ này gặp điều kiện sống thanh bình đã được
thể hiện ra hết sức rộng ở kiến trúc cũng như ở điêu khắc, hội hoạ. Cá
những kiến thức khoa học cũng nảy nở rất mạnh, và cả thần học Hy
Lạp, cá tư tưởng Ba Tư cũng pha trộn thêm vào tư tưởng ấn Độ và kích
động cho nó phát triển.
Một nghị luận hội Phật giáo kỳ tư dã dược Đại Đế Kaniska triệu tập
tại Landhar (Đông Panjab) - có tài liệu nói ở Kundalavana (Kashmir) và
đã có mười tám chi phái về họp.
ĐẠI 1 HỪA VÀ T lỂ li I HỪA
Một sự chuyển dịch trọng tàm những diều giảng luận về Phật giáo
dã được ghi trong thời này.
243
