Page 230 - Việt NamVăn Minh Sử

Điếm đặc biệt iroiiií các tác phám này là đã không có hình lượng
của Phật. Chỉ có nhữna dấu vết chứníỊ tỏ sự hiện diện của Phật thôi, như
một cái bổ doàn lõm xuốne một chút ở chỗ nRồi. một vết bàn chân, hay
một vật ưì tượng trưmi cúa Phật như bánh xe pháp luân, cây bổ đề, hav
một vài dấu hiệu nào khác. Bởi theo sự hiếu dạo thời đó, Phật dtã nhập với
nhữrm dường viổn cứa the xác và những hình ánh rỗ rệt là hiêu sai rằng
Phật là dâng còn có gì ràng buộc với xác thân, còn phiii chịu luân hổi và
còn chưa dúl được nghiệp.
Đó kà quan niệm của Phật giáo nguyên thuỷ. Ta không di sãu vào
chủ trương của các môn phái mà chi dứng ớ phạm vi nghiên cứu lịch sử
dê ghi nhận những nét chính mà thôi.
Trong dà tiến mới này của Phật giáo, diều cấn ghi nhận là nhờ sự
báo trợ của A Dục Đế, Phật giáo dược cơ hội may mãn hơn các dạo giáo
khác ở Ân Độ để truyền ra nước ngoài. Phái doàn truyền giáo quan trọng
hon ca là phái doàn xuống Tích Lan do chính hoàng đệ (hay hoàng tử)
Mohendra cầm dầu. Vtà sau dó lại có chính công chúa ni cỏ
Anurádhapura lói nữa. Công chúa mang theo một cây bồ dề mà dến nay
vẫn còn sống. Các phái doàn khác dược gửi đi các nước khác ở phía tây
nicà bia số Xlll có ghi cá lên vua các nước, như: Vua Anthigonue
Gomapas của Maccdoine và Alexandre dệ nhị của Epil. Ánh hướng đối
với các nước này không rõ nhưng đối với các nước ở phía Đông thì đã hết
sức tôì lành (Miến Điện, Tích Lan. Trung Á, Tây Vực).
Tốt lành như vậy là bởi Phật giáo dã dược truyền bá vói ý định hoàn
loàn vì dạo của A Dục Đế như đã nói. Ý dinh này tlìậ! trâm phần trăm là
I>óp sức vào sự sốnỊị yên vui của tất cả chúng sinh ở tất cú mọi nước. Nó
lù cuộc S ín ig lìoà hình của CỘIHỈ dồng ciuốc íỊÌa mà muôn dạt tới plìdi lo
Nác ngộ chúng sinh khói những mè lầm của thế giới ảo mộng.
Tuyệt dối đã không có một tính cách vì lợi. cũng không cá tính
cách vì danh nào dế xây dựng gì nên vòng hào quang cho chính quốc văn
minh hay xây dựng cái gì rực rõ cho vương trieu. Cái truyền thống của
Phật giáo lan tixàn ra khắp noi ấy la cần ghi nhận.

PH.ẬT GIÁO TRONG THÒI ÂN ĐỘ BỊ XÂM LẢNG

Điéu ta cần ghi nhận thêm nữa là nhờ những cơ sở tinh thán dã rất
bển vững nèn cuộc thay dổi chính sự về sau, vẫn không hại gì đến đà tiến
cúa Phật giáo.
Sau khi A Dục Đế băng hà, đế quốc bị chia ra thành nhiều mảnh
múng cho các con của Đại Đê cùng ngự trị. Khoảng 50 năm sau, người

241