Page 226 - Việt NamVăn Minh Sử

Các Irướnu lão lẫn imười kẽ lại sự việc ấy đéu khòntỉ có niộl lời
khántĩ nehị nào ca đối với sự kliưức từ ấy.
San đó. một trăm năm. lại thành Phệ Xá Lỵ (Vaiẹali) lại có một
iiỉihỊ luận hội nữa họp vói mục đích lên án nhữna: hành dộnu quá khích
của tăno chúno ư vùnu ấy. Tăns cliiíng tỳ kheo bị lên án đã rút ra họp
nchị luận hội riêng, mệnh danh là dại chúng bộ (Mahasanghirah). Điềm
khăc xung giữa hai bộ phái chính thòng và tán tiến này là vấn dề đạt dạo.
Phái trưbng lão triệu lập nghị luận hội Phệ Xá Ly chú trương phủi triệt dế
tôn trọng quy luật chính thống. Phái lân liến lại cho ràng chúng sinh ở
bán chất có tiến triên toàn vẹn thì dổii có the vươn lên thành Phật dược.
Đại dc những nguyên nhân thúc dấy sự phân hoá thành ra các bộ
phái lới 12 bộ. 26 phái"’ sau ngày Phật tịch diệt khoang 200 nãm dến 300
nãm đã không thấy ghi thật rõ ràng cho người sau có thế hiếu nối. Có lẽ
vì nó tế nhị quá hay vì những luận giải thông thường không dủ biện minh
những diêm khác xung và phân hoá. Ngay chi tiết của nghị luận hội
Vương Xá (Râịarha) cổ Purâna với 500 mỏn dệ thoát ly cũng làm người
la thăc mác không ít vồ diềm những lời dạy, nói là của Phật, ghi trong
kinh diên chữ Pali liệu có phái là dã dược ghi lại một cách cổ sai lệnh
phấn nào?
Trên dường tiến iriên, F’hật giáo dang ử trong tình trạng chia ly ra
các bộ phái như thê thì vừa gặp triều dại A Dục Đế (A(Ịoka) và dược sự
báo trự của nhà vua mà bành trướng ra khãp noi.

A DỤC ĐẾ (261-227)

A Dục Đế là con thứ cúa vua Bindusàra. cháu nội vua Candragupla
là vị anh hùng đã nới lên truất phế dòng họ Manda và đánh đuổi hai
tướng Hy Lạp Eudène và Peithổn mà A Lịch Sơn Đại Đê (Alexandre) dã
lưu lại trị nhậm Maurya xứ Ma Kiệt Đà (Magatha) khi rút quân vồ. sau
cuộc trường chinh dánh bạt thố lực Ba Tư ra khơi An Độ.
Candragupta lèn ngôi khơang năm 313 tr. CN và trị vì dược 24 năm.
Con là Bindusàra nối ngôi và tri vì dirơc 28 năm.

"'H ai bộ chính là Thượim toạ bộ và Đại chúng bộ. Thượim toạ bộ lại chia thành
nhicii bộ khác như: Nhất thiết hữu bộ. Độc tứ bộ. Pháp thượng bộ, Hiên vị bộ.
Chính lượnu bộ, Mặt lâm sơn bộ, Hoá dịa bộ, Pháp lãng bộ. Âm qưane bộ và Kinh
lưựii” bộ. Đại chứng bộ cũng phân lán thành K bộ: Nhài thuyết bộ, riiuvct xuàl thê
bộ, Kc c lộ n ” bộ. Đa V iìn bọ, Táv son trụ bọ. Clic da son bộ. ThuyCi siá bộ và Bắc
sơn trụ bộ.
(Thích Đức Nhuận. Trao cho fliòi (lại ììì()ì Ii(}i í//í/;g Plìật chú). Vạn Hạnh xb. I% 9).
237