Page 332 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

mộng tưỏng vu khoát.
Sau hết đến cái nhân sinh quan lưu ấm là một đặc
tính rất cảm động của văn hóa ta, ngày nay cũng đã suy
theo gia tộc chủ nghĩa. Quan niệm của người đòi nay
thiết thực hơn, đốỉ với con cái, ngưòi ta (chỉ những phần
tử giác ngộ) chăm lo nuôi nấng và dạy bảo để cho nó
thành người, chứ không tưởng gì đến điều "để phúc" cho
con cháu. Người đòi trưốc, tuy rằng cái hạnh phúc hiện
tại của con cái vị tất đã gây nên cho nó, nhưng làm được
một điều phúc đức cỏn con có thể mong lưu ấm cho nó,
thế là đã mãn túc rồi. Ngày nay người ta chỉ mong mãn
túc ỏ nhãn tiền và chỉ trông mong ở con cái bằng vào tư
cách và tài năng của nó thôi.
Ta xem thê thì năm tính chất đặc biệt kể ở trên là
đặc sắc của văn hóa Việt Nam, ngày nay đương ở trong
tình trạng biến hóa, dẫu ta có muốn duy trì cho mấy thì
điều kiện sinh hoạt mới cũng cứ lôi kéo nó đi không
ngừng. Trong mấy nghìn năm nay, văn hóa dẫu rằng có
biến, nhưng cái cốt tuỷ thì vẫn không lung lay, bởi vì xã
hội nông nghiệp, xã hội tự cấp tự túc, xã hội an cư lạc
nghiệp xưa nay vẫn ỏ trong hoàn cảnh bế quan tự thủ,
chưa từng tiếp xúc với thê giới, mà chỉ giao thiệp với
Trung Quốc là nước đồng văn mà lại cùng một tình thế.
Còn đốỉ vối Chiêm Thành, Chân Lạp, Ai Lao là những
nước văn hóa hoặc đương suy hoặc còn kém thì sự tiếp
xúc với họ không có ảnh hưởng gì quan trọng cho văn
hóa ta. Ngày nay, ta tiếp xúc với Tây phương, vói văn
hóa phú cường của họ, với những sức mạnh vật chất
cùng những tư tưởng khoa học chính trị và xã hội của
họ, thời văn hóa cũ \d yếu hèn hơn, không duy trì nổi

334