Page 294 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

những nét điểm xuyết cũng có vẻ nở nang mạnh mẽ, còn
nam thì nghệ thuật mỏng mảnh nhẹ nhàng, có dáng yểu
điệu nhu mì như ngưòi và cảnh ở Huê vậy.
Trên kia đã nói rằng đầu thế kỷ thứ 19, nghệ thuật
ta đã tìm được những hình thức đặc biệt, song những
hình thức đặc biệt ấy hình như cũng là hình thức hoàn
thành, nếu không gặp tình thế đại biến động thì không
thể tiến lên được nữa. Vừa đó thì chúng ta gặp gỡ vối
Tây phương. Bấy giò một là vì muốn chiều ý những bạn
hàng mối là người Pháp, hai là phải chiều theo phong
trào duy tân bồng bột khắp nơi, nhà nghệ thuật bèn bắt
chước kiểu tây và cố tìm thêm đường mới cho nghệ
thuật cố cựu của mình. Nhưng buổi đầu về mặt tôn giáo
cũng như về mặt thông tục, kết quả rất là tầm thường,
cứ xem cái lăng Châu Ê và cách trần thiết nửa tây nửa
ta của những nhà giàu mối thì đủ thấy chân tướng của
nghệ thuật lai giông ấy.
Từ năm 1924, ở Hà Nội có một mở trường Cao Đẳng
Mỹ nghệ, có những ban hội họa, trang sức, kiến trúc
cùng sơn và bắt tượng. Tôn chỉ của trường là dung hỢp
tự nhiên vói truyền thống, khiến học sinh phải quan sát
và biểu diễn tự nhiên theo những nguyên tắc mỹ học
phô thông của loài người, và phát triển những tinh thần
đặc biệt của nghệ thuật Việt Nam và đông phương,
khiên học sinh lãnh hội lấy cái đẹp của nghệ thuật xưa
và hiểu rằng nó vốn có quan hệ mật thiết với mình.
Thành tích vẫn chưa được mười phần mỹ mãn thật,
song hơn mười năm nay, trường ấy đã sản được nhiều
nhà nghệ thuật có chân tài. Trong nghệ thuật sử nước
ta, trường ấy có cái địa vị rất trọng yếu là làm trung

296