Page 292 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

ta cũng không thể bỏ qua. Thuật ấy, ngoài sự vẽ kiểu
cho các thợ chạm, thợ khảm, thợ sơn, thợ thêu, thì chỉ
vẽ những bức tranh sơn thủy, bức tứ bình, bức mành
mành, hoặc là điểm những hình tứ linh, ngũ phúc, bác
bửu đắp ỏ các mái đền chùa, hay các bình phong mà
thôi. Về cách vẽ tường thì thỉnh thoảng ở chùa lớn mối
thấy có những bức tranh thập điện, hay những tứ linh,
long cuốh thủy, cá hóa rồng. Cách vẽ chân dung thì chất
phác và hiếm người biết. Cách vẽ dầu và sơn thì thường
dùng để vẽ những phong cảnh hay cầm thú ở các bức
hoành, bức hình, hay là mặt trắp mặt hộp sơn mà thôi,
chứ không có những bức họa riêng như ở Âu châu.

*
* *

Bây giờ ta thử theo những điều sơ lược thuật ở trên
mà tìm xem nghệ thuật Việt Nam có những đặc tính gì.
Điều thứ nhất là nghệ thuật ấy bị bó buộc ở trong lề lốì
cổ, phải tôn trọng những phép tắc xưa, cho nên nhà
nghề tài giỏi mấy cũng chỉ cần phỏng lại những hình
thức sẵn có cho khéo, chứ không được theo tự ý mà sáng
kiến những cách thức mới. Bởi vậy nhà nghệ thuật Việt
Nam không phải là người biểu diễn ý chí tâm tính của
mình, cũng không phải là người quan sát và biểu hiện
tự nhiên, mà chỉ là người giỏi bắt chưốc những kiểu
mẫu sẵn. Có muốn hơn người thì họ chỉ cốt ra tay cho
khéo, chỉ cốt làm cho thật tỷ mỷ, thật tinh tế, thật dụng
công chỉ cốt xếp đặt các bộ phận cho xinh xắn lộng lẫy.
Vì th ế cho nên một tính chất đặc biệt của nghệ thuật

294