Page 278 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

Thiều là một tiếng khóc lâm ly.
0 triều Nguyễn về vận văn thì có Nguyễn Khuyên
hoạt bác tự nhiên, văn Cao Chu Thần khí khái lỗi lạc,
văn Nguyễn Công Trứ trầm hùng mà ngạo nghểnh, văn
Hồ Xuân Hương thì khinh bạc mà tài tình, văn bà
Huyện Thanh quan đoan trang cảm khái, ván Nguyễn
Hoàng Quang thống thiết sầu bi, mỗi người mỗi vẻ, so
với đòi trước thì sung thiệm hơn. Ngoài ra lại thêm mấy
lốỉ văn đời trước chưa từng thấy là văn tê Võ Tánh và
Ngô Tòng Chu của Đặng Đức Siêu, văn tế tướng sĩ trận
vong của Nguyễn Văn Thành, cùng văn truyện như Hoa
Tiên, Thanh Tâm tài nhân Lục Vân Tiên, Nhị Độ Mai,
Phan Trần V.V.. tựu trung thì truyện Thanh Tâm tài
nhân tức Thuý Kiều là áng văn toàn bích không tiền
tuyệt hậu trong văn học sử nưóc ta.

*
* *

Xét văn học nưốc ta đòi trưốc kể những tác phẩm
bằng chữ hán thì hoàn toàn là theo thể cách và tư tưởng
của Tàu, đến các văn chương bằng việt ngữ cũng chịu
ảnh hưởng của Tàu rất sâu xa. về văn thể thì trừ những
thể thượng lục hạ bát, song thất lục bát, cùng các lôi
biến thể lục bát và song thất, còn các lối chính thức như
thơ, phú, kinh nghĩa, văn sách, từ khúc, hịch, văn tế
đều là những lốĩ mô phỏng của Tàu. Song ảnh hưởng
của văn Tàu sâu xa nhất là ở cách đặt câu phần nhiều
theo lốỉ biền ngẫu, ở sự dùng chữ mượn rất nhiều chữ
hán việt và điển tích ở sử sách Tàu, ở sự chọn đề thường

280