Page 280 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

Liêu trai, Kim cổ kỳ quan, Tình sử, do Phan Kê Bính
dịch) văn tây (văn Massillon, Bossuet, Pascal, do Phạm
Duy Tôn và Phạm Quỳnh dịch; ngụ ngôn La Pontaine,
hài kịch Molière do Nguyễn Văn Vĩnh dịch) hoặc trưốc
tác về tiểu thuyết (Nguyễn Bá Học) thi ca luận thuyết
(Nguyễn Khắc Hiếu) và lịch sử luân lý (Trần Trọng
Kim). Nhưng có công bồi đắp và cổ lệ cho Việt ngữ nhất,
khiến cho quốic dân sinh lòng tự tín đối với ngôn ngữ
nước nhà, thì chính là ông Phạm Quỳnh chủ trương tạp
chí Nam Phong và ông Nguyễn Văn Vĩnh chủ trương
tập Ảu tây tư tưởng.
Đồng thời một phái cựu học, hoặc chủ trương bài
Pháp (phái Đông độ) hoặc chủ trương cải cách chính trị
(phái Duy Tân) cải cách giáo dục (phái Đông kinh nghĩa
thục) dùng Việt ngữ dể làm những bài thi ca cảnh tỉnh
quốc dân. Những bài văn ấy tuy bị nghiêm cấm mà
cũng đưỢc truyền bá ở trong dân gian rất rộng. Những
văn chương cô suý và nghị luận về chính và xã hội xuất
hiện trong các báo và sách từ năm 1925 về sau, đến nay
chiếm một phần rất trọng yếu trong báo giới và vàn giới
nước ta, là do những bài thi ca cổ động bấy giò làm tiền
khu vậy.
Về phương diện văn học thì Nam Phong tạp chí theo
một tôn chỉ với Đông Dương tạp chí, dùng Việt ngữ để
truyền đạt học thuật cổ kim và du nhập tư tưởng đông
tây, chứng rằng Việt ngữ không những chỉ thích dụng
về các lổì văn chương suông mà cũng có thể dùng để viết
văn về sử học, triết học và khoa học nữa. Sau tạp chí
Nam Phong (1917), các báo chí Việt ngữ xuất hiện một
ngày một nhiều ở khắp ba miền (Trung Việt đến năm

282