Page 258 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

bỏ món ám tả, nhất trường thi kinh nghĩa; nhị trường
thi thơ phú; tam trường thi chiếu, chế, biểu; tứ trường
thi văn sách. (Đến đòi Hồ Hán Thương lại thêm một
món thi toán pháp). Quí Ly lại bắt đầu định phép thi
hương, có trúng tuyển cử nhân mới được dự thi hội năm
sau, ai trúng hội thì thi một bài văn sách nữa để định
cao thấp, tức là thi đình.
Trước kia nhà quốc học chỉ đặt ở kinh đô, còn trong
dân gian thì việc học hành tự ý nhân dân tổ chức. Năm
1398, Quý Ly đặt quan Giáo Thụ tại các châu các phủ
những lộ (tỉnh) Sơn Nam (nay là Nam Định), Ninh Bắc
(nay là Bắc Ninh) và Hải Đông (nay là Hải Dương), tùy
theo châu phủ lón nhỏ mà cấp học điền là 15, 12 hay
mười mẫu. 0 mỗi lộ thì có quan Đốc học dạy sinh đồ, cứ
mỗi năm thì chọn những kẻ tuấn tú cống về triều để thi
hạch.
Phép thi bấy giò, trải nhiều lần cải biến nên đã tinh
tường. Sang triều Lê đại khái đều phỏng theo như thế,
nhưng lại thêm điều bó buộc và trọng vẻ phù hoa.
Sau khi Lê Thái Tổ đánh được quân Minh, khôi phục
độc lập, thì ngài lưu tâm sắp đặt việc học ngay. Ngài mở
lại trường Quốc Tử Giám để cho con cháu các quan và
các người thường dân tuấn tú vào học, và đặt lại các nhà
học ở các phủ và các lộ.
Ngài lại mở khoa Minh Kinh bắt các quan văn võ từ
tứ phẩm trở xuống phải thi kinh sử và vũ kinh; ở các lộ
cũng mở khoa Minh Kinh, khuyên những người ẩn dật
trong buổi chiến tranh ra ứng thí để chọn nhân tài.
Song đó chẳng qua là những phương sách lâm thời sau
cuộc loạn, đến đòi Lê Thánh Tôn mới noi theo chê độ

260