Page 135 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

nhàng chung, thì quốc gia sẽ thành như đống cát ròi.
Bởi vậy muốh quốc gia có lực lượng cô" kết thì các xã
thôn tuy không bỏ quyền tự trị, mà phải tổ chức theo
một chế độ chung và phải hành động ở trong pháp luật
chung, như vậy thì chế độ xã thôn tự trị mói có thể có
kết quả mỹ mãn được.

Làng thủy cơ

ở nước ta có nhiều làng ở trên m ặt nước, gọi là làng
thủy cơ, hay làng chài, gồm những người làm nghề chài
lưới hay chở đò. Theo nguyên lý thì làng chài nào cũng
phụ thuộc với một xã thôn ở trên đất. Nhưng cứ thực ra
thì làng chài vốn là làng riêng mà nhà nước chỉ bắt theo
về một xã thôn trên đất để tiện việc thu thuế, cho nên
những dân thủy cơ tuy phải đóng sưu thuê cho lý trưởng
mà vẫn không có liên lạc gì với xã thôn ấy cả. Làng thủy
cơ thường là một đơn vị hành chính độc lập, có đủ tổ
chức như một xã thôn, hoặc thống thuộc vào một tổng
vói các làng ở cạn, hoặc nhiều làng họp thành một tổng
thủy cơ riêng (như ở Thanh Hóa).
Làng thủy cơ thỉnh thoảng có một đám đất để làm
đình và chôn cất người chết, nhưng nhiều khi vì không
có đất nên cái đình là một cái thuyền lớn hay một cái
nhà bè. Đình ấy vừa là một nơi thờ thần, vừa là nơi bàn
định việc làng. Khi làng dời chỗ này đi chỗ khác thì cái
thuyền hay cái nhà bè làm đình ấy cũng phải dời theo.
Ngày xưa có nhiều làng thủy cơ được nhà nưóc cho
chuyên quyền chài lưới ở một khúc sông nào, nhưng
ngày nay chế độ ấy chỉ thỉnh thoảng còn di tích trong

137