Page 137 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

của Triệu Đà, rồi lại bị nội thuộc làm châu quận của
nước Trung Hoa, trong suốt thời kỳ ấy thì nước ta chỉ là
bộ phận của nưóc khác, không thành quốc gia đã đành,
mà quan niệm quốc gia cũng vẫn còn bạc nhược. Cuộc
khởi loạn của Trưng Vương và Triệu Âu người ta xem là
sự bộc phát của tinh thần quốc gia thì thực là khiên
cưỡng, vì bà Trưng đánh Tô Định chỉ là đại biểu cho các
phong kiến chúa bấy giò cự lại cái chính sách và cái văn
hóa mới đương làm nguy khôn cho chế độ phong kiến, mà
bà Triệu đánh quân Ngô cũng chỉ là thế lực phong kiến
tàn dư chống với thê lực thống nhất đương trưởng
thành.
Năm 264 nhà Ngô lấy đất các quận Hợp Phô", Giao
Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam, tức là địa phận nưóc Văn
Lang xưa (trừ Hợp Phố), đặt làm Giao Châu, đó là manh
nha cuộc thống nhất sau này. Từ đó quan niệm quốc gia
mới nhóm dần dần, đến thê kỷ thứ sáu, ta mới thấy cuộc
vận động độc lập của Lý Nam Đế là một cuộc quốc gia
vận động phôi thai. Sau đến những cuộc khởi nghĩa của
Mai Thúc Loan và Phùng Hưng, cùng cuộc chiến tranh
báo phục của Ngô Quyền, đều là có tinh thần quốc gia.
Nhưng tinh thần ấy thành một thứ thế lực cô" kết mạnh
mẽ là từ khi nước ta thoát ly cuộc Bắc thuộc mà dựng
nền độc lập. Tuy rằng trải non một thê kỷ nay có lúc
thịnh có lúc suy, nhưng chính nhờ nó mà Đinh Bộ Lĩnh
xưng hùng với nưóc Tàu, đặt tên là nưóc Đại cồ Việt, mà
Lý Thường Kiệt đánh được quân Tống, Trần Hưng Đạo
đánh đưỢc quân Nguyên, Lê Lợi đánh được quân Minh.
Nguyễn Huệ đánh được quân Thanh. Chính nhờ nó mà
nước ta lấn lướt được nước Chiêm Thành và Chân Lạp

139