Page 132 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

thành ra việc quản trị xã thôn thường cũng bị bọn
cưòng hào làm khó khăn và phá hoại. Muốn tránh điều
tệ ấy năm 1927 nhà nước đặt thêm một hội đồng Kỳ
mục đê làm cơ quan cô vấn cho Hương hội. Song bọn kỳ
cựu vẫn thường dùng thê lực mà can thiệp trực tiếp đến
việc Hương hội mà Chánh hương hội nhiều khi phải cậy
vào thê lực của Tiên chỉ (lệ xưa) và Lý trưởng mới có thể
làm việc đưỢc. Lý trưởng thì vẫn là người thừa hành của
quan trên ở trong làng, cách bảo cử có giới hạn chật hẹp
hơn xưa chức vụ đại khái là làm môi giới giữa Chính
phủ và xã thôn, giữ thuế bộ, địa bộ, công văn và coi việc
trị an cùng thuế má V.V.. Lý trưởng có những người giúp
việc như: Phó lý, Hội lại, Chưởng bạ, Trương tuần, Xã
đoàn V.V.. Theo nguyên lý thì Lý trưởng có quyền dự
Hương hội, song phải theo huấn lệnh của Chánh hương
hội mà chấp hành những điều quyết nghị của hội đồng.
Nhưng theo thực tê thì nhiều khi Lý trưởng là chủ tề
trong hương chính.
Sô chi thu buổi đầu chỉ đặt ở những làng có ít ra là
500 dân đinh. Năm 1927 lại đặt thêm ở các làng nhỏ
hơn, nhưng phải có sổ chi thu ít ra là 500$00 một năm.
Vì phần nhiều công quĩ chỉ có số thu về ngạch thuê bách
phần phụ gia cho nên dân lấy làm bất mãn lắm. vả lại
thói hào cường nhũng lạm ở hương thôn còn thịnh, mà
Chính phủ thì không kiểm sát xuể, nên những việc hào
lý đạo dụng công quĩ thường xảy ra luôn. Vì thê việc cải
cách theo nguyên lý thì rất tốt mà theo thực hành thì
sinh ra kết quả rất hư.
Về phương diện tập tục thì có những lệ hương ẩm, lệ
khao vọng, lệ đình đám quá xa xỉ đốì vói tình cảnh

134