Page 87 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

Nguyên Thanh Tuấn

bằng con đường cảm tính: bằng mắt, bằng tai (các giác

quan) của mỗi thành viên. Như vậy, tính chất trực tiếp -
cảm tính là cách thức chủ yếu để xây dựng, phát triển và
phá vỡ các quan hệ người - người trong các cộng đồng vi
mô. Nói cho đúng thì tính chất xã hội - pháp lý cũng đóng
vai trò quan trọng trong việc hìiih thành, phát triển (và

phá vỡ) các quan hệ người - người trong các cộng đồng tình
nghĩa, ở con người xã hội, dù đó là con người làng (xã) cổ
truyền, nhân tô" tình cảm cũng không bao giò tồn tại biệt
lập, mà luôn luôn chịu sự tác động của các nhân tô" lý trí,
vô"n học vấn và kinh nghiệm thực tiễn, đạo đức xã hội v.v...

Song ở Việt Nam, một mặt "phép vua thua lệ làng"; mặt
khác, vói truyền thông tư duy trực giác tổng hỢp, cho nên
các quan hệ xã hội - pháp lý đều phải qua "màng lọc" của
con đường cảm tính - trực tiếp ở mỗi thành viên cộng đồng.
Thái độ, cảm xúc, tình cảm chủ quan luôn luôn đóng vai
trò quan trọng hàng đầu trong quan hệ người - người, từ

cộng đồng nhỏ đến cộng đồng lón (dân tộc, đất nước). Người
ta thường nghĩ bằng bụng và thường biểu lộ thái độ của
mình, quan điểm của mình bằng những câu như: "tôi thích
thế", "tôi cảm thấy thế", "tôi chán lắm" v.v... Thật khó
tranh cãi, thật khó bàn luận khi người ta biểu lộ thái độ,

quan niệm của mình dưối dạng tình cảm. Cái lý ở đây là
góc độ tình cảm, cách nhìn và cách đánh giá tình cảm. Tức
là cái lý tuy là cái gô"c của tình cảm nhưng nó biểu hiện ra

u