Page 46 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

Uăn £óa ứnỹ xứ X)iệi OGun Ẻiện na^

mực về cái thiện, cái ác, lương tâm, trách nhiệm, bổn phận
và công lý v.v... ở bộ phận này, trong nhiều trường hỢp, ý
thức đạo đức được thể hiện trong khuôn mẫu ứng xử,

phong tục, tập quán; do đó trong nó xen lẫn không ít ý
thức kinh nghiệm, tri thức thường ngày, (tức thói quen có
tính bản năng).

Hai bộ phận trên có quan hệ nội tại vói nhau, mà
không thể đồng nhất hay quy giản một bộ phận nào cả.
Trong ý thức đạo đức cần phải phân biệt hai khái niệm

luân lý và đạo đức; vì nhiều lý do khác nhau, trong mấy
thập niên vừa qua luân lý hầu như không được đề cập ở
Việt Nam.

Luân lý là những tính quy luật đạo đức bền vững có
giá trị cho tất cả mọi người. Trong khi đó, khái niệm đạo
đức là hình thái ý thức và là môn đạo đức học. Đạo đức
theo ý nghĩa nghiêm ngặt được hiểu là những thái độ có

tính thực tiễn, vì thê có tính nhân dân và cũng có hàm
lượng biến đổi cao. Luân lý là phần kết tinh nhân bẫn của
tư tưởng đạo đức, nhưng đó là những ý thức đạo đức ổn

định. Luân lý chỉ bao gồm những giố trị đạo đức. Phần lớn
chúng được lĩnh hội và được thuyết phục một cách tự giác
bởi lương tâm con người, và có thể trở thành động lực tinh
thần dẫn đến những cách thức hành động phù hỢp với lợi
ích lâu dài của quảng đại các tầng lóp tiến bộ trong xã hội.